در آزمایش HPV نمونه آزمایشگاهی برای بررسی ۱۳ الی ۱۴ مورد از خطرناک‌ترین و شایعترین انواع HPV مورد آزمایش قرار می‌گیرد. نتیجهی آزمایش یکی از گزینه‌های نرمال، نامشخص و یا غیر طبیعی خواهد بود و این نتیجه مثبت یا منفی است. گاهی اوقات نتیجهی آزمایش HPV منفی کاذب یا مثبت کاذب میشود. چندین فاکتور بر روی نتایج آزمایش HPV تاثیر می‌گذارند که این فاکتورها باید قبل از انجام آزمایش کنترل شوند.
آزمایشات غربالگری HPV
دو نوع آزمایش غربالگری که در پیشگیری و تشخیص زودهنگام سرطان دهانه رحم مؤثر هستند، عبارتند از:
- تست پاپ (پاپ اسمیر): این آزمایش به بررسی سلولهای پیش سرطانی یا تغییرات سلولی در دهانه رحم می‌پردازد. اگر این تغییرات سلولی به درستی درمان نشوند، ممکن است به سرطان دهانه رحم منجر شوند.
- تست HPV: این آزمایش برای بررسی ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) که عامل اصلی تغییرات سلولی در دهانه رحم است، استفاده میشود.
انجام تست پاپ اسمیر به تمام خانم‌های ۲۱ تا ۶۵ سال توصیه میشود. اما اگر خانمی ۳۰ سال یا بیشتر دارد، می‌تواند فقط تست پاپ اسمیر، تست HPV یا هر دو آزمایش را با هم انجام دهد. انتخاب نوع آزمایش بستگی به تاریخچه پزشکی فرد، سن و عوامل دیگری دارد که پزشک معالج می‌تواند بهترین گزینه را تعیین کند.
نتایج تست پاپ اسمیر
نتیجه تست پاپ اسمیر به صورت نرمال، نامشخص و یا غیر طبیعی گزارش میشود.
نتیجه نرمال تست پاپ اسمیر
نتیجه نرمال یا منفی به این معنی است که هیچ تغییرات سلولی در دهانه رحم فرد وجود ندارد. اگرچه این نتیجه خوشحال کننده است اما این فرد همچنان در آینده نیاز به انجام تست پاپ اسمیر دارد، زیرا هنوز احتمال شکل گیری تغییرات سلولی جدید در دهانه رحم او وجود دارد. در این مورد، اگر فقط آزمایش پاپ اسمیر انجام شده باشد پزشک توصیه می کند که سه سال بعد برای تکرار تست غربالگری مراجعه کنند. اما اگر تست HPV هم انجام شده و نتیجه تست منفی بوده در اینصورت توصیه پزشک برای انجام تست غربالگری بعدی، پنج سال بعد خواهد بود.
نتیجه نامشخص (سلولهای سنگفرشی غیر طبیعی دهانه رحم با اهمیت نامشخص/ASCUS) تست پاپ اسمیر
اگر نتیجه آزمایش نامشخص باشد امری عادی است، و احتمالا پزشک در اینگونه موارد از واژه‌هایی مانند نا‌معلوم، نامشخص و یا وجود سلولهای غیرطبیعی سنگفرشی در دهانه رحم که درجه اهمیت مشخصی ندارند برای گزارش جواب آزمایش استفاده می‌کند. این عناوین همگی معنی یکسانی دارند، به این معنا که سلولهای دهانه رحم غیرطبیعی به نظر می‌رسند. مشخص نیست که وجود این سلولهای غیرطبیعی بدلیل ابتلا به HPV است یا اینکه عوامل دیگری دارد. این تغییرات سلولی ممکن است ناشی از تغییراتی که در زندگی فرد رخ می‌دهد مانند حاملگی، یائسگی و یا عفونت باشد. تست HPV برای تشخیص اینکه آیا این تغییرات سلولی بدلیل ابتلا به HPV است یا خیر، مورد استفاده قرار می‌گیرد. مراحل بعدی را از پزشک خود سوال کنید.
نتیجه غیر طبیعی تست پاپ اسمیر
جواب آزمایش غیر طبیعی، نشاندهنده وجود تغییرات سلولی در دهانه رحم بیمار است و معمولا به معنای ابتلا به سرطان دهانه رحم نیست. تغییرات غیر طبیعی در دهانه رحم به احتمال زیاد ناشی از HPV است که یا بصورت جزئی (خفیف) و یا بصورت جدی (حاد) بروز پیدا می‌کند. اغلب تغییرات جزئی بدون نیاز به هیچ درمانی به حالت عادی بر می‌گردند، اما اگر تغییرات جدی از بین نروند تبدیل به سرطان می‌شوند. تغییرات جدی‌تر معمولا “پیش سرطانی” نامیده می‌شوند، زیرا هنوز سرطانی نشدهاند واحتمال دارد با گذشت زمان تبدیل به سرطان شوند. در موارد نادر، تست پاپ اسمیر غیر طبیعی ابتلای بیمار به سرطان را نشان می‌دهد که برای اطمینان از این نتیجه انجام سایر آزمایشات ضروریست. هر چه زودتر سرطان دهانه رحم تشخیص داده شود، درمان آن آسانتر خواهد بود.
نتایج تست HPV
نتیجه تست HPV، بصورت مثبت یا منفی است.
نتایج منفی تست HPV
نتیجه منفی تست HPV، نشاندهنده عدم وجود هر نوع HPV مرتبط به سرطان دهانه رحم است و پزشک با توجه به چنین نتیجه آزمایشی، تست غربالگری بعدی را برای پنج سال بعد تجویز می‌کند.
نتایج مثبت تست HPV
نتیجه مثبت تست HPV نشاندهنده وجود نوعی HPV است که منجر به سرطان دهانه رحم میشود. اگرچه این نتیجه می‌تواند یک هشدار باشد و هنوز بیمار به سرطان مبتلا نشده باشد. برای تعیین مراحل بعدی، نوع خاص HPV باید تشخیص داده شود.
صحت نتایج تست غربالگری دهانه رحم
تست HPV در زنان: تست‌هایی که توسط پزشکان تأیید شدهاند، نتایج سریع و قابل فهمی دارند و همگی در دسترس خانه شما قرار دارند. شما می‌توانید نمونه‌ها را جمع آوری و ارسال کنید. (تحت لیسانس CLLA) غربالگیری دهانه رحم یکی از بهترین روش‌های پیشگیری از سرطان دهانه رحم است.
از سال ۲۰۰۸ که آزمون‌های غربالگری دهانه رحم آغاز شدند:
- بیش از سه میلیون تست غربالگری انجام شده است.
- تعداد مبتلایان به سرطان دهانه رحم کاهش یافته و بیش از ۱۰۰,۰۰۰ مورد تشخیص سلولهای غیرطبیعی دهانه رحم و درمان آنها رخ داده است. بیشتر این سلولهای غیرطبیعی، اگر از طریق غربالگری تشخیص داده نمی‌شدند، به سرطان تبدیل می‌شدند.
تست غربالگری نمی‌تواند از ابتلا به همه انواع سرطانهای دهانه رحم جلوگیری کند. به عنوان مثال، HPV مهمترین عامل بروز سرطان دهانه رحم است اما احتمال دارد با وجود نتیجه منفی در تست ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)، شخص همچنان مبتلا به سرطان دهانه رحم باشد. سلول های غیر طبیعی دهانه رحم را می‌توان از بین برد.
اگر برای ۱۰۰۰ نفر تست غربالگری انجام شود، حدود ۲۰ نفراز آنها دارای سلولهای غیر طبیعی (پیش سرطانی) دهانه رحم خواهند بود.
- در ۱۸ مورد از این ۲۰ نفر، سلولهای پیش سرطانی از طریق غربالگری تشخیص داده میشود
- در ۲ مورد باقیمانده سلولهای پیش سرطانی از طریق غربالگری قابل تشخیص نبوده و این افراد به سرطان دهانه رحم مبتلا می‌شوند
به همین دلیل است که پزشکان تست غربالگری در فواصل منظم را توصیه می‌کنند.
نتایج نادرست آزمایشات
گاهی اوقات نتایج اشتباهی در آزمایشات بدست می‌آید که پزشکان این نتایج را “مثبت کاذب” یا “منفی کاذب” می‌نامند. بروز نتایج مثبت و منفی کاذب اجتناب ناپذیر است و در همه آزمایشات غربالگری اتفاق می‌افتد. اما از آنجایی که تست غربالگری دهانه رحم HPV روش بهتری برای غربالگری سرطان دهانه رحم است، در این روش نتایج منفی کاذب کمتری نسبت به قبل گزارش میشود.
نتایج مثبت کاذب
این احتمال وجود دارد که هیچگونه عفونت HPV و یا تغییرات سلولهای دهانه رحم وجود نداشته باشد اما نتیجه تست مثبت شود. اینگونه نتایج مثبت کاذب نامیده می‌شوند که پس از آزمایشات بیشتر، عدم ابتلا به سرطان در زمان آزمایش تایید میشود.
نتایج منفی کاذب
گاهی علیرغم وجود عفونت HPV یا سلولهای غیر عادی در دهانه رحم، نتیجه آزمایش منفی میشود که این نتایج منفی کاذب هستند. نتایج منفی کاذب ممکن است مانع تجویز آزمایشات بیشتر برای بیمار مبتلا به سرطان شود، در حالیکه احتمال دارد شانسی برای متوقف کردن پیشرفت سرطان وجود داشته باشد.
به همین دلیل مهم است که بیمار:
- همیشه به علائم احتمالی سرطان دهانه رحم توجه کند
- در زمان مقرر تست های غربالگری را انجام دهد
اگر بیمار با نگرانی و علائمی مواجه شد، بلافاصله به پزشک مراجعه کند. هرگز علائم سرطان دهانه رحم را نادیده نگیرید، حتی اگر نتیجه تست غربالگری اخیر شما نرمال باشد.
علت ایجاد موارد مثبت و منفی کاذب
دلایل هورمونی
این مورد در خانم‌هایی که از قرص‌های ضد بارداری استفاده می‌کنند، شایع‌تر است اما نتایج کاذب در هر شرایطی که باعث افزایش نوع خاصی از هورمون‌های زنانه در زمان بارداری شود، در زمان استفاده از درمان های جایگزینی هورمون و حتی در دوره خاصی از عادت ماهیانه رخ می‌دهد.
نتایج نادرست ناشی از نوع تست تین پرپ(ThinPrep) است که اخیرا بدلیل حساسیت بالاتری که این تست نسبت به سایر تست‌ها در تشخیص سلولهای سرطانی دارد شهرت یافته است. تست‌های SurePath و ThinPrep پاپ اسمیرجدیدترین تست‌های آمادهسازی هستند که با استفاده از محلول خاصی انجام می‌شوند. در این روش به جای آغشته کردن نمونه در روی اسلاید، دستگاه جمع آوری نمونه‌ها را در داخل مایع موجود در ویال یا شیشه آزمایش قرار داده و شستشو می‌دهند و سپس آن را برای ارزیابی و انجام آزمایش پرپ بر روی اسلایدها به آزمایشگاه ارسال می‌کنند.
ایراد آزمایشات قدیمی اینست که بدلیل وجود خون و سلولهای التهابی فراوان در داخل محلول، پاتوژنیست‌ها قادر به تشخیص همه سلول‌ها نبودند. این نقص آزمایشات قدیمی در تست‌های SurePath و ThinPrep رفع شدهاند.
شکل ظاهری HPV
برخلاف آزمایش SurePath ، تست ThinPrep برای حذف کردن سلولهای ناخواسته و بی ارزش از سیستم فشار بالا استفاده می‌کند که این عمل باعث تغییر شکل سلولهای سالم شده و آنها را به شکل سلولهای مبتلا به HPV درمی‌آورد، در این حالت نتایج تست وجود سلولهای غیر طبیعی یا مثبت کاذب را نشان می‌دهد.
تقریبا ۱۰۰ نوع مختلف HPV وجود دارد که حدود یک سوم آنها از طریق ارتباط جنسی بدون کاندوم یا دیافراگم منتقل میشود. در حالیکه اکثر HPVها بی ضرر هستند، برخی دیگر باعث بروز زگیل‌های تناسلی و ۱۴ نوع تغییر شکل می‌شوند که حداقل ۹۰ درصد سرطانهای دهانه رحم را ایجاد می‌کنند.
در یک تحقیق، ابتدا تست پاپ اسمیر ThinPrep بر روی ۱۰۰۰ زنی که از قرص ضد بارداری استفاده می‌کردند، انجام شد و سپس میزان نتایج غیرعادی در آنها با نتایج تستی که بر روی ۱۲۰۰ زنی که داروهای ضد بارداری خوراکی مصرف نمی‌کردند، مقایسه شد. در این تحقیق، مشاهده شد که میزان وجود پاپ اسمیر غیرطبیعی که نشاندهنده ابتلا به HPV است، در زنانی که قرص ضد بارداری مصرف می‌کردند، نسبت به سایر زنان دو برابر بود.
این تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف داروهای خوراکی ضد بارداری ممکن است خطر ابتلا به ناهنجاری‌های دهانه رحم را افزایش دهد یا اینکه روش آزمایش باعث شود سلولهای سالم به شکل سلولهای مبتلا به ویروس نشان داده شوند. با توجه به نظریه دوم، دانشمندان داده‌های ۸۴ تست پاپ اسمیر که نشاندهنده وجود HPV بودند را مورد بررسی دوباره قرار دادند و نتایج این بررسی نشان داد که از هر سه نفر، فقط یک نفر واقعاً سلولهای غیرطبیعی داشته است.
چرا می‌توان ناهنجاری‌ها یا سلولهای غیر طبیعی را نادیده گرفت؟
ابتدا نمونه‌ها از نظر HPV بررسی می‌شوند و در صورت وجود HPV، آتها را از نظر وجود سلولهای غیر طبیعی نیز بررسی می‌کنند. اما HPV در غربالگری همه بیمارانی که مبتلا به سرطان دهانه رحم هستند مشاهده نمی‌شود.
تست HPV منفی به معنای عدم ابتلا با این عفونت در آینده نیست. سلولهای غیر طبیعی را هم می‌توان به دلایل زیر نادیده گرفت:
- گاهی اوقات سلولهای غیر طبیعی تفاوت چندانی با سلولهای طبیعی ندارند
- ممکن است تعداد سلولهای غیر طبیعی در نمونه‌های آزمایش خیلی کم باشد
- احتمال دارد شخصی که مسئول خواندن و رونویسی داده‌ها است، سلولهای غیر طبیعی را نادیده بگیرد (این اتفاق گاهی حتی در افراد با تجربه هم رخ می‌دهد)
هیچ تستی در هیچکدام از تست‌های غربالگری قادر به تشخیص همه بیماران مبتلا به سلولهای غیرطبیعی دهانه رحم نیست. پیشرفت سرطان دهانه رحم سالها طول می‌کشد و در بیشتر موارد ۱۰ الی ۱۵ سال زمان لازم است تا یک سلول نرمال به شکل غیر طبیعی درآمده و سپس به سلول سرطانی تبدیل شود. اگر جواب آزمایش بیمار از نظر HPV مثبت بود، ۱۲ ماه دیگر مجددا این تست باید تکرار شود، در اینصورت اگر سلولهای غیر طبیعی در تست غربالگری اول نادیده گرفته شوند، در تست بعدی به سرعت تشخیص داده می‌شوند. به این دلیل شما همیشه باید در زمان مقرر تست غربالگری دهانه رحم را انجام دهید.
