چندین دهه از شروع تحقیقات محققان بر روی ویروس هرپس تناسلی و دهان می‌گذرد و از سال ۱۹۳۰ تاکنون به امتحان کردن انواع مختلفی از واکسن‌ها پرداخته‌اند. متاسفانه تعداد بسیار کمی از آنها اثرگذاری مطلوب را داشته‌اند. اگرچه واکسن هرپس در موش‌ها کاملا موفقیت آمیز بوده است، متاسفانه در انسان نتایج مطلوبی را ایجاد نکرده است. این امر باعث شده محققان به بررسی و آزمایشات خود در این زمینه ادامه دهند.
همانطور که گفتیم آزمایشات اولیه امیدهایی را در زمینه جلوگیری از ابتلا به ویروس هرپس ارائه کرد اما نتایج به دست آمده در نمونه‌های انسانی رضایت بخش نبود. در این مقاله قصد داریم به ارائه اطلاعات ضروری در ارتباط با تبخال تناسلی و ویروس عامل آن بپردازیم.
چگونه یک فرد دچار تبخال تناسلی میشود؟
ویروس هرپس به سادگی از طریق تماس با فرد آلوده به فرد سالم انتقال پیدا می‌کند. برخی از راه‌های انتقال این ویروس به شرح زیر می‌باشد:
- بوسیدن فرد آلوده
- رابطه جنسی دهانی یا از طریق واژن بدون استفاده از کاندوم
- استفاده از وسایل مشترک آلوده که به خوبی شسته نشده‌اند.
- تماس با ناحیه تناسلی فرد آلوده که دارای تبخال تناسلی است و حتی بدون دخول نیز امکان آلوده شدن وجود دارد.
حتی در برخی موارد شریک جنسی هیچ گونه علامتی مبنی بر آلوده شدن به ویروس هرپس را ندارد. در چنین شرایطی ویروس روی سطح پوست فعال است اما هیچ گونه تاول یا تبخال قابل مشاهده‌ای را به وجود نیاورده است.
ویروس هرپس همچنین میتواند در هنگام زایمان طبیعی به نوزاد تازه متولد شده انتقال پیدا کند. در صورتی که آلودگی مادر به ویروس هرپس در مراحل اولیه بارداری یا قبل از بارداری تشخیص داده شود حتی اگر در این مدت هیچ گونه علامت بارزی نداشته باشد، می‌توان از انتقال ویروس به کودک جلوگیری کرد. در برخی موارد پزشک تصمیم می‌‌گیرد در انتهای دوران بارداری به تجویز دارو بپردازد تا ریسک آلوده شدن نوزاد به حداقل برسد.
انواع واکسن تبخال تناسلی
در حال حاضر انواع مختلفی از واکسن‌های مخصوص تبخال در بازار وجود دارند. اگرچه این واکسن‌ها میتوانند در برابر برخی از انواع ویروس‌های خانواده هرپس از شما محافظت کنند اما قادر نیستند از آلوده شدن به ویروس هرپس سیمپلکس که باعث تبخال تناسلی یا دهان میشود جلوگیری نمایند.
واکسن زونا و واکسن آبله مرغان هر دو میتوانند به اشکال مختلف از شما در برابر ویروس هرپس مراقبت کنند:
- واکسن آبله مرغان یا واکسن ویروس واریسلا زوستر میتوانند از شما در برابر آلوده شدن به ویروس واریسلا زوستر محافظت کنند.
- واکسن زونا احتمال ابتلا به زونا و فعال شدن مجدد ویروس را به حداقل می‌رساند.
دو واکسنی که در قسمت بالا به آنها اشاره کردیم دو مورد از انواع واکسن‌های موجود هستند که از بروز تبخال تناسلی و هرپس دهانی جلوگیری می‌کنند. یک نوع آن از آلوده شدن به ویروس در افرادی که هرگز به آن آلوده نشده‌اند جلوگیری می‌کند و نوع دیگر آن از آلودگی مجدد در افرادی که سابقه آلودگی را دارند پیشگیری می‌نماید.
مزایای واکسن تبخال تناسلی چیست؟
از نظر تئوری، واکسن میتواند از فعال شدن ویروس هرپس جلوگیری نماید. اما به طور کلی سیستم ایمنی بدن تعداد زیادی از افراد میتواند به کنترل عفونت هرپس بپردازد و آنها هرگز علائم آلودگی را مشاهده نخواهند کرد.
این امر ویروس را به هدف خوبی برای واکسن درمانی تبدیل می‌کند. با این حال، اثبات شده است که کنترل ویروس‌های هرپس سیمپلکس با واکسن دشوار است.
در سال ۲۰۱۷ سازمان بهداشت جهانی به ارائه برخی از مزایای واکسن تبخال تناسلی پرداخت. در بخش زیر به ارائه تعدادی از مزایای واکسن تبخال تناسلی می‌‌پردازیم:
- باعث میشود تعداد افراد آلوده به ویروس اچ آی وی کاهش پیدا کند، زیرا این افراد دارای تبخال تناسلی نیز هستند. تبخال تناسلی احتمال انتقال ویروس هرپس را افزایش می‌دهد.
- تعداد افرادی که دچار تبخال تناسلی می‌شوند را کاهش می‌دهد و به این ترتیب افراد کمتری دچار علائم جسمانی، مشکلات روحی و سایر مسائل مرتبط با تبخال تناسلی خواهند شد.
- باعث کاهش عوارض عفونت هرپس بر سلامت دستگاه تولید مثل خواهد شد.
سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده که دو نوع واکسن برای عفونت هرپس سیمپلکس بسیار کاربردی هستند که به شرح زیر می‌باشند:
- واکسن‌های پیشگیری کننده مانند واکسن آبله مرغان که از آلوده شدن افراد به ویروس هرپس جلوگیری می‌کند.
- واکسن‌های درمان کننده مانند واکسن زونا که به بهبود بیماران کمک می‌کند.
تحقیقات انجام شده بر روی واکسن تبخال تناسلی
تحقیقات متعددی در خصوص آزمایش واکسن ویروس تبخال تناسلی انجام شده است که برخی از آنها امیدوار کننده هستند. اما تاکنون هیچ یک از مطالعات انجام شده نتوانسته واکسنی را به بازار ارائه کند که بالاترین میزان اثرگذاری را دارد.
محققان امیدوار هستند که بتوانند به تولید یک واکسن با کارایی بالاتر بپردازند. آنها آزمایشات لازم در خصوص مراقبت از برخی گروه‌های خاص در برابر عفونت هرپس را انجام داده‌اند اما تحقیقات‌شان به پایان نرسیده است.
به عنوان مثال در یک گروه از لیزر به عنوان یک بخش از فرآیند واکسیناسیون استفاده شده است. هدف از کاربرد لیزر، فعال کردن سلول‌های ایمنی در لایه‌های مختلف پوست است.
محققان در فرآیند تولید واکسن تبخال تناسلی با محدودیت‌های مختلفی مواجه هستند. مهمترین محدودیت آنها این است که هیچ گونه الگوی حیوانی خاصی برای آزمایش واکسن وجود ندارد. موش و خوکچه‌های هندی نیز به ویروس هرپس آلوده می‌شوند اما آلودگی آنها با نوع عفونت انسانی کامل متفاوت است. به این ترتیب واکسنی که نتایج خوبی را در این حیوانات به وجود می‌‌آورد با موفقیت در نمونه‌های انسانی همراه نیست.
ارزیابی و بررسی واکسن تبخال تناسلی در نمونه‌های انسانی نیز به دلایل مختلفی با مشکلات مواجه شده است:
- محدود بودن تعداد نمونه‌های انسانی یکی از موانع بسیار بزرگ است زیرا باید واکسن بر یک جامعه بزرگ از افراد ازمایش شود تا محققان بتوانند نتایج به دست آمده را مورد ارزیابی قرار دهند.
- تعداد زیادی از افرادی که دچار ویروس تبخال تناسلی می‌شوند هرگز هیچ گونه علامتی ندارند و تزریق واکسن در آنها نمی‌تواند اطلاعات لازم را در اختیار محققان قرار دهد. محققان زمانی میتوانند نتایج خوبی را به دست بیاورند که بیمار دارای علائم آلودگی به ویروس باشد و پس از تزریق واکسن بتوان واکنش بدن به واکسن را ارزیابی نمود.
- در واکسن‌های درمان کننده باید محققان نحوه اثرگذاری واکسن ویروس را مورد ارزیابی قرار دهند تا میزان اثرگذاری مثبت آن بررسی شود.
ارزیابی هر یک از این فاکتورها باعث میشود که فرایند تحقیق به کندی پیش برود و با هزینه‌های بسیار زیادی همراه خواهد بود. با این حال تحقیقاتی که در سال ۲۰۲۰ در دانشگاه‌های مختلف انجام شد توانست نوید موفقیت را بدهد.
طبق تحقیقاتی که در یکی از مجله‌های معتبر پزشکی منتشر شده است دستکاری ژنتیکی ویروس هرپس سیمپلکس نوع یک توانسته است از بروز علائم ویروس سیمپلکس نوع دو در خوکچه‌های هندی پیشگیری کند. نتایج به دست آمده بسیار شگفت انگیز بود. با این حال نمی‌توان پیش بینی کرد که چنین نتیجه‌ای نیز در انسان به دست بیاید اما فرضیات مختلفی در ارتباط با ساخت واکسن مناسب ارائه شده است.
پزشکان و محققان در سراسر جهان فرایند آزمون و خطا در زمینه تولید واکسن را ادامه می‌‌دهند. اگر چه تعداد زیادی از افراد مبتلا به ویروس هیچ گونه علامتی ندارند اما زندگی آنها به اشکال خاصی تحت تاثیر قرار گرفته است.
احتمال بروز علائم آلودگی در دوران بارداری یا آلوده شدن به ویروس اچ آی وی در این افراد بسیار بالا است. به همین دلیل تولید واکسن تبخال تناسلی اهمیت بسیار زیادی پیدا کرده است. خوشبختانه روش‌های دیگری برای پیشگیری از انتقال ویروس هرپس وجود دارد و همه افراد میتوانند با دوری کردن از راه‌های انتقال ویروس یا استفاده از وسایل محافظ از آلوده شدن خود جلوگیری کنند.
