آکنه و سندروم تخمدان پلی کیستیک: علائم و راه‌های درمان

سندروم تخمدان پلی کیستیک یک اختلال هورمونی است که باعث بزرگ شدن تخمدان‌ها می‌شود و تعدادی کیست کوچک در قسمت خارجی تخمدان ایجاد می‌شود. این اختلال علاوه بر آن که بر باروری بانوان تاثیر می‌گذارد باعث بروز عوارض جانبی متعددی نیز خواهد شد که شایع‌ ترین آنها آکنه می‌باشد. آکنه به عنوان یک اختلال جدی در نظر گرفته نمی‌شود اما می‌‌تواند بر اعتماد به نفس و عزت نفس افراد تاثیر بگذارد. افرادی که دارای جوش صورت هستند معمولاً اعتماد به نفس خود را برای دنبال کردن و فرصت‌های اجتماعی، آموزشی، شخصی و شغلی از دست می‌دهند زیرا از ظاهر صورت خود رضایت ندارند. با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید تا علت بروز این اختلال و نحوه درمان آن را برای شما توضیح دهیم.

سندروم تخمدان پلی کیستیک و هورمون‌ها و آکنه

سندروم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) یکی از شایع‌ترین علل ناباروری در زنان در سن فرزندآوری است. تقریباً ۱۰ درصد از زنان جوان و نوجوان مبتلا به این اختلال هستند. بر اساس تحقیقات انجام شده، سندروم تخمدان پلی‌کیستیک که به عنوان یک اختلال شایع در نظر گرفته می‌شود، زائده‌های غیرسرطانی در تخمدان‌ها ایجاد می‌کند و علت اصلی این اختلال مشکلات هورمونی است. بدن در پاسخ به دستوراتی که از غده هیپوفیز برای تولید استروژن، پروژسترون و تستوسترون نیاز است، عمل می‌کند. اما سندروم تخمدان پلی‌کیستیک اختلالی در ارسال این دستورات ایجاد می‌کند. در صورت عدم دریافت دستورات صحیح از غده هیپوفیز و کاهش سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون، سطح هورمون تستوسترون افزایش می‌یابد. این اختلال باعث می‌شود تا فرآیند تخمک‌گذاری متوقف شده و علائم مختلفی از جمله بی‌نظمی در چرخه پریود، جوش صورت، رشد موهای زائد در ناحیه صورت، قفسه سینه یا کمر، افزایش وزن و اختلال در کاهش وزن، و ظهور لکه‌های تیره در ناحیه کمر، گردن و سایر نواحی بروز می‌کند.

چه عوامل دیگری در به وجود آمدن آکنه نقش دارند؟

سندروم تخمدان پلی کیستیک فقط یکی از دلایل بروز جوش صورت می‌باشد و به طور کلی آکنه می‌تواند به دلایل مختلفی از قبیل مصرف چربی زیاد، تجمع یافتن سلول‌های مرده در منافذ پوست، باکتری یا افزایش سطح تولید و هورمون ایجاد شود. عوامل دیگری نیز در به وجود آمدن جوش صورت نقش دارند که عبارتند از استرس، تغییرات هورمونی از قبیل تغییرات ایجاد شده در دوران بارداری، و مصرف برخی داروهای خاص از قبیل کورتیکواستروئیدها. افرادی که صورت خود را به طور منظم نمی‌شویند، به مقدار کافی آب نمی‌خورند یا از محصولات آرایشی و محصولات مراقبت از پوست نامناسب استفاده می‌‌کنند بیشتر از سایرین دچار جوش پوستی خواهند شد.

آیا آکنه به طور خود به خود از بین می‌رود؟

در دوران نوجوانی معمولاً جوش صورت به طور خود به خود از بین می‌‌رود اما در دوران بزرگسالی اغلب بیمار به درمان نیاز خواهد داشت. از آن جایی که اکنون باعث می‌‌شود که ریسک به وجود آمدن بافت اسکار افزایش پیدا کند معمولاً پزشکان از بیمار خود می‌خواهند که برای درمان آکنه به متخصص پوست مراجعه کنند.

چه روش‌هایی برای درمان آکنه وجود دارد؟

داروهایی که برای درمان آکنه وجود دارند معمولاً حاوی بنزوئیل پروکساید، سالیسیلیک اسید و سولفور هستند که به درمان آکنه کمک می‌کنند. اگر چه استفاده از این محصولات می‌تواند به درمان جوش خفیف صورت کمک نماید معمولاً تاثیر چندانی در درمان جوش هورمونی ندارند. در چنین مواردی درمان اختلالات هورمونی از قبیل سندروم تخمدان پلی کیستیک تنها راه درمان جوش صورت است. اگر تصور می‌‌کنید جوش صورت شما به علت سندروم تخمدان پلی کیستیک به وجود آمده است باید به متخصص پوست یا متخصص زنان مراجعه کنید. معمولاً پزشک برای درمان آکنه به تجویز یک یا چند مورد از داروهای زیر می‌پردازد.

قرص ضد بارداری

گاهی اوقات پزشک برای درمان جوش صورت به تجویز قرص ضد بارداری می‌پردازد. اما هر گونه قرص ضد بارداری به درمان جوش صورت کمک نمی‌کند. قرص ترکیبی از تنها قرص ضد بارداری است که به منظور کنترل سطح هورمون‌های بدن در چرخه ی قاعدگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این داروها معمولاً حاوی اتینیل استرادیول یا ترکیبات دیگری از قبیل پروژستین نورژستیمات، دروسپیرنون، و نوراتیندرون استات می‌باشند. قرص ضد بارداری در همه افراد تجویز نمی‌شود و بیمارانی که ۳۵ سال به بالا سن دارند یا سابقه سرطان سینه، لخته شدن خون، فشار خون بالا و استعمال دخانیات را دارند نباید از این دارو استفاده کنند.

داروهای ضد آندروژن

داروهای ضد اندروژن داروهایی هستند که به منظور کاهش سطح هورمون تستسترون تجویز می‌شوند. اگر چه آندروژن تحت عنوان هورمون مردانه دسته‌ بندی شده است به طور طبیعی در بدن زنان نیز وجود دارد با این تفاوت که سطح این هورمون در بدن زنان کمتر است. گاهی اوقات سندروم تخمدان پلی کیستیک و سایر اختلالات هورمونی باعث می‌‌شوند که سطح هورمون تستسترون در بدن افزایش پیدا کند که در چنین شرایطی سطح چربی سلول‌های پوست افزایش پیدا می‌کند و فرد دچار آکنه خواهد شد. در بدن همه افرادی که دچار جوش هورمونی هستند سطح هورمون آندروژن بالا نیست با این حال پزشک ترجیح می‌‌دهد که به کمک آزمایش خون سطح این هورمون را ارزیابی کند.

رتینوئیدها

از دیرباز تاکنون از داروهای رتینوئید به منظور پر کردن چین و چروک صورت و یک دست کردن حجم پوست استفاده می‌شود. از برخی داروها به منظور درمان جوش صورت نیز استفاده می‌شود که معمولاً در نوجوانان کاربرد دارد. اگر شما دچار جوش ناشی از سندروم تخمدان پلی کیستیک هستید نباید از رتینوئیدها استفاده نمایید و در عوض باید به متخصص پوست مراجعه نمایید تا به تجویز داروی مناسب بپردازد. داروهایی که پزشک تجویز می‌کند به صورت قرص خوراکی یا ژل و کرم وجود دارند. آکوتان رایج ترین گزینه موجود برای درمان جوش صورت می‌باشد. نکته ای که در ارتباط با رتینوئیدها باید مد نظر قرار دهید این است که باعث می‌شوند پوست نسبت به پرتوهای فرابنفش خورشید بسیار حساس شود به همین دلیل در طول دوران درمان استفاده از کرم ضد آفتاب کاملاً ضروری می‌‌باشد. در صورتی که شما به طور صحیح از پوست خود مراقبت نکنید ریسک تغییر رنگ پوست و حتی سرطان پوست افزایش پیدا می‌‌کند. در صورتی که شما متقاضی درمان با رتینوئید موضعی هستید باید حتی در هنگام شب نیز از کرم ضد آفتاب استفاده کنید. معمولاً پزشک از شما می‌خواهد که این دارو را شب استفاده نمایید. استفاده از این محصول در طول روز باعث می‌‌شود که ریسک بروز عوارض جانبی حاصل از نور آفتاب افزایش پیدا کند. معمولاً در ابتدای فرایند درمان استفاده از رتینوئیدهای موضعی باعث خشک شدن پوست می‌‌شود که با تجویز پزشک می‌توانید یک روز در میان از ژل یا کرم تجویز شده استفاده کنید.

رژیم غذایی

تاثیر رژیم غذایی بر جوش صورت پرسشی است که متعدد و متناقض در مقالات و منابع مختلف وجود دارد. برخی منابع معتبر نشان داده‌اند که مصرف غذاهای پرکالری مانند شکلات و سیب زمینی سرخ کرده می‌تواند به تنهایی عاملی در بروز جوش صورت باشد. یکی از مسائل مورد توجه محققان، عملکرد این مواد خوراکی در ایجاد التهاب در بدن است. التهاب می‌تواند به وجود آمدن جوش را تسریع کند، به ویژه در مواردی که عوامل مانند سندروم تخمدان پلی کیستیک باعث آکنه شده باشند. به علاوه، برخی از غذاها طبیعتاً دارای خواص ضدالتهابی هستند. این غذاها شامل گوجه‌فرنگی، گل کلم، اسفناج، بادام، گردو، روغن زیتون، انواع توت، زردچوبه و ماهی سالمون هستند. از سوی دیگر، مصرف برخی غذاهای خاص ممکن است منجر به التهاب در بدن شود. به عنوان مثال، گوشت قرمز، نان سفید، سیب زمینی سفید و انواع دسرهای شیرین از جمله این غذاها هستند.

اگرچه اصلاح رژیم غذایی به تنهایی قادر به درمان جوش صورت ناشی از سندروم تخمدان پلی کیستیک نیست، اما بخش مهمی از فرآیند درمان را تشکیل می‌دهد. در صورتی که تغییر رژیم غذایی نتایج قابل توجهی را به همراه نداشته باشد، پزشک ممکن است شما را به مصرف مکمل‌های ضدالتهاب از جمله زینک و ویتامین‌های آ و سی، زردچوبه، سیر و بروملین (که یک آنزیم موجود در آناناس است) و مس توصیه کند.

مراقبت از خود

داشتن رژیم غذایی سالم، فعالیت جسمانی و حفظ سلامت بدن می‌تواند به درمان علائم حاصل از سندروم تخمدان پلی کیستیک کمک کند. شما باید صورت خود را به آرامی و به کمک صابون مناسب و آب ولرم یا هر گونه پاک کننده فاقد چربی تمیز کنید. از ترکاندن جوش یا فشار دادن آن به شدت خودداری کنید زیرا باعث بدتر شدن شرایط پوست خواهد شد. سعی کنید از لوازم آرایشی بدون چربی و یا محصولاتی که بر پایه آب قرار دارند استفاده کنید تا کمتر دچار جوش صورت یا جوش سر سفید و سر سیاه شوید.

چه روش‌هایی برای درمان بافت اسکار حاصل از آکنه وجود دارد؟

بافت اسکار حاصل از آکنه زمانی به وجود می‌‌آید که پوست دچار آسیب دیدگی می‌شود. انجام دادن برخی کارها از قبیل کندن و ترکاندن جوش بدون شک باعث آسیب دیدگی پوست و به وجود آمدن بافت اسکار خواهد شد. اما حتی اگر شما توجه بسیار زیادی به سلامت پوست خود داشته باشید همچنان احتمال به وجود آمدن بافت اسکار مطرح خواهد شد. التهاب شدید صورت ناشی از به وجود آمدن آکنه باعث می‌شود که ریسک بروز بافت اسکار افزایش پیدا کند. برخی از افراد بیشتر از سایرین مستعد بافت اسکار هستند و حتی یک جوش کوچک روی پوست آنها، بافت اسکار را ایجاد خواهد کرد. در صورتی که شما متوجه شده اید روی پوست تان بافت اسکار ایجاد شده است معمولاً کار چندانی نمی‌توانید انجام دهید. در چنین شرایطی اولین کاری که باید انجام دهید این است که به متخصص پوست مراجعه کنید تا جوش صورت شما کنترل شود. باید از همه دستورات ارائه شده توسط متخصص پوست پیروی کنید تا ریسک بروز عوارض حاصل از جوش صورت به حداقل برسد. پس از آن که پوست شما بهبود پیدا کرد می‌توانید به کمک متخصص پوست از روش‌های موجود به منظور پیشگیری از به وجود آمدن جوش استفاده کنید.

باید انتظارات شما در ارتباط با نتایج حاصل از درمان کاملا واقع گرایانه باشد و بتوانید به این باور برسید که بافت اسکار به طور کامل از بین نمی‌رود. نکته مهمی که باید به آن توجه داشته باشید این است که استفاده از روش‌های درمانی مناسب می‌تواند نتایج مطلوبی را به وجود بیاورد و متخصص پوست پس از ارزیابی شرایط شما بهترین روش درمانی موجود را توصیه خواهد کرد. اکثر افراد به درمان بافت اسکار صورت خود نمی‌‌پردازند اما باید بدانید که خود فرد بیشتر از سایر افراد متوجه بافت اسکار خواهد شد و این مسئله از لحاظ روحی او را آزار خواهد داد.

لیزر درمانی

لیزر درمانی در دو شکل لیزر ابلیتیو و غیر ابلیتیو وجود دارد. لیزر ابلیتیو سطح خارجی پوست را برطرف می‌نماید و لیزر غیر ابلیتیو باعث به وجود آمدن تغییرات قابل توجه در لایه میان پوست می‌شود بدون آنکه به سطح پوست آسیب برساند.

لیزر ابلیتیو

رایج ترین نوع لیزر ابلیتیو که برای درمان بافت اسکار حاصل از آکنه، لیزر اربیوم یاگ و لیزر کربن دی اکسید می‌باشد. این نوع لیزر می‌‌تواند بافت پوست را به صورت کاملا کنترل شده برطرف کند. معمولاً نتایج حاصل از این روش به این صورت است که پوست جدید به صورت کاملا لطیف و سالم ایجاد می‌شود و بافت اسکار آتروفیک برطرف می‌گردد. معمولاً پس از درمان پوست طی مدت دو هفته بهبود پیدا می‌کند اما ممکن است مدت بیشتری طول بکشد تا قرمزی پوست برطرف گردد. معمولا حدود چند هفته تا چند ماه طول می‌‌کشد تا قرمزی صورت از بین برود و شما شاهد نتایج نهایی باشید.

لیزر غیر ابلیتیو

این نوع لیزر باعث سفت شدن پوست می‌‌شود و به تحریک فرایند تولید کلاژن جدید کمک می‌کند. مهمترین مزیت این نوع لیزر به سرعت بالای فرایند درمان مرتبط است و برخلاف لیزر ابلیتیو پس از درمان شما نیازی به استراحت در منزل نخواهید داشت. لیزر غیر ابلیتیو برای درمان بافت اسکار خفیف حاصل از آکنه و مشکلات مرتبط با تغییر رنگ پوست بسیار موثر می‌باشد. لیزر پالسی رنگی یک نوع لیزر غیر ابلیتیو است که برای بهبود بافت اسکار برجسته و کلوئید مورد استفاده قرار می‌گیرد.

استفاده از روش پانچ

روش پانچ شامل ایجاد یک برش برای برداشتن بافت اسکار است که به درمان بافت اسکار چکشی و بافت اسکار فرورفته کمک می‌کند. پزشک از یک دستگاه پانچ کوچک به منظور جدا کردن بافت اسکار از پوست استفاده می‌‌کند و پس از اتمام کار پوست را بخیه خواهد زد. ممکن است یک بافت اسکار کوچک حاصل از درمان روی سطح پوست باقی بماند اما در مقایسه با بافت اسکار اولیه بسیار کوچک است و جلب توجه نمی‌کند. بافت اسکار جدید با گذر زمان و کمرنگ می‌‌شود و می‌‌توان به کمک روش‌های درمانی متعددی از قبیل لیزر درمانی یا میکرودرم ابریژن آن را به سرعت از بین برد. پس از آنکه بافت اسکار از پوست جدا شد می‌‌توان از پیوند پوست به منظور پر کردن جای خالی آن استفاده کرد. معمولاً پزشک از پوست پشت گوش استفاده می‌‌کند تا پیوند پوست را انجام دهد. به طور کلی بافت اسکار باقی مانده بسیار کوچک است و به کمک روش‌های موجود از بین می‌رود. در مواردی که بیمار دارای بافت واگنی عمیق است و ظاهر پوست او تغییر کرده است می‌توان از این روش استفاده نمود و بافت اسکار را خارج کرد تا پوست ظاهر بهتری پیدا کند. سپس متخصص ‌پوست به بالا کشیدن قاعده پوست کمک می‌‌کند و آن را به کمک بخیه‌های جذبی یا چسب مخصوص به یکدیگر متصل می‌نماید. در این روش برخلاف پیوند پوست، بافت و حجم ناحیه درمان شده شبیه بافت‌های مجاور خواهد بود.

برش زیر جلدی

برش زیر جلدی که تحت عنوان سابسیژن نیز شناخته می‌‌شود برای درمان بافت اسکار چرخشی و همچنین بافت اسکار چکشی مورد استفاده قرار می‌گیرد. سابسیژن یک روش جراحی ساده است که تحت بی حسی موضعی انجام می‌گردد. پزشک برای انجام این کار از یک سوزن مخصوص استفاده می‌کند که موازی با سطح پوست است. سوزن یا ابزار مخصوص جراحی به جدا کردن رشته‌های فیبروزی پوست می‌پردازد تا پوست به طرز قابل توجهی بالاتر بیاید و سطح آن یک دست به نظر برسد.

درم ابریژن

درم ابریژن روشی است که تحت بیحسی موضعی و در مطب متخصص پوست انجام می‌گردد. قسمت سر این دستگاه تحت چرخش و سرعت بالا به از بین بردن لایه فوقانی پوست کمک می‌کند و پس از اتمام فرایند درمان و بهبود شما شاهد از بین رفتن بافت اسکار و لطافت بیشتر پوست خود خواهید بود. از درم ابریژن برای درمان بافت اسکار واگنی استفاده می‌شود تا با از بین بردن بافت اسکار ایجاد شده پوست ظاهر بهتری پیدا کند و بیمار به نتایج دلخواه خود دست یابد. امروزه در مقایسه با لیزر درمانی کمتر از درم ابریژن استفاده می‌شود زیرا در افرادی که رنگ پوست آنها تیره است باعث به وجود آمدن تغییرات رنگ پوست خواهد شد.

میکرودرم ابریژن

میکرودرم آبریزی (Microdermabrasion) اشتباهاً با درم آبریزی (Dermabrasion) اشتباه گرفته می‌شود. میکرودرم آبریزی یک روش درمانی است که در مطب متخصص پوست و مراکز زیبایی انجام می‌شود. در این روش، پزشک سر دستگاه را روی پوست قرار می‌دهد و با اسپری کردن کریستال‌های اکسید آلومینیوم، فرآیند درمان را انجام می‌دهد. سپس فوراً به پاک کردن کریستال‌های اسپری شده می‌پردازد. این روش تنها سلول‌های روی سطح پوست را بهبود می‌بخشد و بنابراین برای بیمارانی که به تیرگی پوست رنج می‌برند، نتایج بسیار خوبی را به ارمغان می‌آورد. اما تأثیری بر بافت اسکاری که در پایین تر از سطح پوست قرار دارد، ندارد.

تزریق ژل

یکی دیگر از روش‌های موجود برای درمان بافت اسکار حاصل از آکنه تزریق ژل می‌باشد که پزشک ژل را به طور مستقیم در درون بافت اسکار تزریق می‌‌کند تا قسمت فرو رفته پوست پر شده و سطح پوست یک دست شود. از آنجایی که نتایج حاصل از تزریق ژل دائمی نیست معمولاً باید پس از چند ماه به تزریق مجدد ژل پرداخت. ترکیبات موجود در ژل و حاوی هیالورونیک اسید مشتقات کلاژن و موارد مشابه می‌باشد. در برخی موارد پزشک ترجیح می‌‌دهد از تزریق چربی برای کسب نتایج مطلوب استفاده کند. پزشک در خصوص بهترین روش درمانی موجود با بیمار صحبت خواهد کرد.

درمان با استروئید

معمولاً از استروئید به منظور درمان بافت اسکار کلوئید و بافت اسکار هایپرتروفیک برجسته استفاده می‌‌شود. پزشک استروئید را به طور مستقیم درون بافت اسکار تزریق می‌‌شود تا چروکیده و صاف شود و با از بین رفتن بافت اسکار ظاهر پوست بهبود پیدا کند. استفاده از چسب و پماد استروئید می‌تواند به درمان بافت اسکار هایپرتروفیک کمک نماید. به طور کلی پزشک پس از ارزیابی شرایط بیمار می‌تواند در ارتباط با انتخاب بهترین روش درمانی موجود تصمیم گیری کند.