هر فردی از داشتن ظاهر بهترین خود لذت می‌برد و برای رسیدن به این هدف، بسیاری از افراد به روش‌ها و درمان‌های زیبایی روی می‌آورند. یکی از گزینه‌های محبوب برای کاهش چین و چروک‌های صورت، به ویژه خطوط غیرمطلوب در پیشانی و بین ابروها، تزریق بوتاکس است. بوتاکس (سم بوتولینوم A) به عنوان یک روش درمانی زیبایی، تا به حال نتایج مطلوبی را به ارمغان آورده است و همچنین برای درمان سردرد و تعریق غیرطبیعی نیز استفاده میشود.
بسیاری از افرادی که به بوتاکس روی می‌آورند، در سنی هستند که ممکن است قصد باردار شدن در آینده را داشته باشند. بنابراین، سؤال این است که آیا استفاده از بوتاکس در دوران بارداری امکان‌پذیر است یا خیر؟ پاسخ به این سؤال این است که در حال حاضر دارای اطلاعات کافی نیستیم تا بتوانیم با اطمینان بگوییم که این روش به طور کامل ایمن است. با این حال، ما برخی اطلاعات در دست داریم که در این زمینه بررسی شده‌اند.
بوتاکس چیست؟
تا به حال به این موضوع فکر کردهاید که در هنگام دریافت بوتاکس چه چیزی به بدن شما تزریق میشود؟ بوتاکس نام تجاری محصولی است که حاوی نوروتوکسین تولید شده توسط باکتری کلستریدیوم بوتولینوم است. در صورت تزریق مقدار بسیار ناچیز از این سم، عضلات را به طور موقت فلج کرده و باعث شل شدن عضلات شود. این ماده در اصل توسط سازمان غذا و دارو (FDA) در اواخر دهه ۱۹۸۰ به عنوان درمانی برای تنبلی چشم و ناتوانی در کنترل پلک زدن بیماران به تأیید رسید.
بعدها بوتاکس برای از بین بردن چین و چروک های صورت و همچنین درمان هایپرهیدروز (تعریق زیاد) مورد تأیید قرار گرفت.
از دیگر محصولات حاوی این سم می‌توان به دیسپورت (Dysport)، زئومین (Xeomin) و مایوبلاک (Myobloc) اشاره کرد، اگرچه همه آن‌ها برای مقاصد آرایشی استفاده نمی‌شوند.
آیا تزریق بوتاکس در دوران بارداری برای کودک شما خطری ندارد؟
اگر مدتی است که دارید از بوتاکس استفاده میکنید، احتمالاً دیگر خیلی به آن فکر نمیکنید، مگر این که بودجه آن را تأمین کردهاید. به طور کلی، تحقیقات نشان میدهد که تزریق سم بوتولینوم برای برطرف کردن خطوط ناخوشایندی که بین ابروها ایجاد میشود، برای اکثر افراد بیخطر است.
اگرچه، مثبت شدن جواب آزمایش بارداری‌تان ممکن است شما را کمی در انجام این کار مردد کند. چالش اینجاست که حتی یک تحقیق قوی و معتبر درباره استفاده از سم بوتولینوم در افراد باردار انجام نشده است.
مطالعات انجام گرفته بر روی حیوانات در مورد ایمنی آن، نتایج خوش‌بینانه‌ای داشته است. محققانی که سم بوتولینوم A را به حیوانات باردار تزریق کردند، هیچ مدرکی دال بر عبور سم از جفت پیدا نکردند و این نشان میدهد که به همین ترتیب این اتفاق در بدن انسان نیز نمی‌افتد. البته گفته شد که حیوانات درست مثل انسان نیستند.
علاوه بر این، شواهدی مبنی بر اینکه بوتاکس ممکن است در دوران بارداری بلا مانع باشد، به خود مولکول‌ها مربوط میشود. وقتی حرف از این محصول باشد، اندازه مولکول باعث میشود که این اتفاق غیر شایع تلقی شود: نشانه‌هایی وجود دارد که اندازه مولکول در این سم احتمالاً مانع عبور آن از سد و دیواره‌ی جفت میشود.
اگرچه، در نهایت، اطلاعات زیادی در مورد استفاده از این ماده در دوران بارداری وجود ندارد. در یکی از بررسی‌هایی که در سال ۲۰۱۷ در مورد ایمنی روش‌های زیبایی در دوران بارداری و شیردهی صورت گرفته است، هیچ آزمایش بالینی اثرات استفاده از سم بوتولینوم برای اهداف زیبایی در زنان باردار را مورد مطالعه قرار نداده است؛ بنابراین، تحقیقات بیشتری در این زمینه لازم است.
استفاده از بوتاکس در دوران بارداری ممکن است چه خطراتی را در پی داشته باشد؟
یکی از خطرهای احتمالی که باید در نظر گرفت، گسترش سم در منطقه موضعی است. اگر سم فراتر از محل تزریق اصلی گسترش پیدا کند، می‌تواند باعث بوتولیسم شود که وضعیت بالقوه‌ی خطرناک است. طبق گزارش سازمان غذا و دارو (FDA)، علائم رایج بوتولیسم شامل موارد زیر می‌باشند:
- ضعف عضلانی
- تاری دید یا دوبینی
- گرفتگی صدا
- مشکل در ادای کلمات
- مشکل در تنفس
- مشکل در بلعیدن
- از دست دادن کنترل مثانه
این علائم ممکن است در طی چند ساعت پس از تزریق ایجاد شود، اما ممکن است تا چندین روز یا حتی چند هفته باقی بمانند. اگر دچار چنین علایمی شدید، فوراً پزشک را در جریان بگذارید.
البته درحالی‌که تحقیقات در این زمینه محدود است، برخی از مطالعات نشان داده‌اند که شواهد زیادی در رابطه با استفاده از بوتاکس و نتایج نامطلوبی در بارداری وجود ندارد.
در مورد شیردهی چطور؟
مانند بسیاری از مادران باردار، احتمالاً دارید برای وقتی کودکتان به دنیا می‌آید برنامه‌ریزی میکنید. اگر قصد دارید که خودتان به کودتان شیر بدهید، ممکن است نیاز باشد که لوازم مورد نیازی را تهیه کنید، سوتین‌های شیردهی، پمپ شیردوش، شیشه شیر و سر شیشه شیر؛ همه این آیتم را تهیه و چک میکنید.
در صورتی که شما قصد دارید خودتان به کودکتان شیر بدهید و در عین حال به تزریق بوتاکس علاقه‌مند هستید، باید در نظر داشته باشید که کجای برنامه‌ریزی شما قرار می‌گیرد و مزایا و خطرات آن را در نظر بگیرید.
با توجه به گزارشات FDA، هنوز مشخص نیست که بوتاکس به نوزاد متولد شده آسیب می‌رساند یا خیر و همچنین آیا بوتاکس به شیر مادر منتقل میشود یا خیر. یک مطالعه در سال ۲۰۱۷ نشان داد که سم بوتولینوم A به نظر بیخطر می‌آید، زیرا به نظر می‌رسد فقط مقدار بسیار کمی از جذب سیستمیک و انتقال آن به شیر مادر وجود دارد.
با این وجود، در صورتی که هنوز مطمئن نیستید، منصفانه است که احتیاط کنید. اگر نگران بروز مشکلاتی هستید، بهتر است تصمیم خود را برای تزریق بوتاکس در دوره شیردهی لغو کنید تا اطلاعات بیشتری در مورد بیخطر بودن این ماده به دست بیاید. با این حال، بهتر است با پزشک خود – یا پزشک کودک خود – در مورد این موضوع صحبت کنید و راهنمایی‌های تخصصی از او دریافت کنید.
چه زمانی می‌توانید برای تزریق بوتاکس اقدام کنید؟
اگر تصمیم دارید که در دوران بارداری تزریق بوتاکس را کنار بگذارید، ممکن است این سؤال برای شما پیش بیاید که چه وقت می‌توانید دوباره این تزریق را انجام دهید. پاسخی روشن برای این سؤال وجود ندارد.
باز هم به نظر نمی‌رسد تزریق بوتاکس در دوره‌ی شیردهی خطرناک باشد، اما تحقیقات زیادی در این زمینه وجود ندارد؛ بنابراین اگرچه این کار در دوران شیردهی مضر نیست، اما شاید بهتر باشد که اطلاعات قوی‌تری برای اثبات این ادعا به دست آورید. مطمئن‌ترین شرط شما این است که برای اقدام مجدد برای تزریق بوتاکس تا زمان از شیر گرفتن کودکتان صبر کنید.
اگر از بوتاکس برای اهداف درمانی استفاده میکنید، نه برای اهداف زیبایی چه؟
هرکسی که از سم بوتولینوم A استفاده می‌کند، صرفاً از آن برای اهداف زیبایی استفاده نمی‌کند، زیرا دلایل پزشکی نیز برای استفاده از بوتاکس یا محصولات مشابه وجود دارد.
به طور مثال، FDA به این ماده به عنوان تنها درمان برای میگرن مزمن مجوز داده است. پزشکان همچنین از آن برای درمان بیماری‌های دیگری از جمله بیماری دیستونی استفاده می‌کنند که شامل حرکات تکراری عضلانی ناشی از انقباضات کنترل نشده است.
اگر برای یکی از این اهداف از بوتاکس استفاده میکنید، بهتر است با پزشک خود صحبت کنید که آیا خطرات آن بیشتر از مزایای آن است یا درمان‌های جایگزین دیگری وجود دارد که می‌توانید امتحان کنید.
برخی از گزینه‌های ایمن بوتاکس برای اهداف زیبایی
اگر خیلی مراقب ظاهر و زیبایی خود هستید و به همین خاطر به سراغ تزریق بوتاکس رفته‌اید اما نمی‌خواهید ریسک کنید و در دوره بارداری و شیردهی این کار را انجام دهید، همین کار را انجام دهید و مأیوس نشوید. در این مواقع محصولات دیگری نیز وجود دارد که می‌توانید امتحان کنید، اگرچه دقیقاً نتایجی مانند بوتاکس را نخواهید گرفت.
یک لایه‌برداری چطور؟ آیا می‌توان از آن استفاده کرد؟ تحقیقات نشان میدهد که لایه‌برداری با گلیکولیک و اسید لاکتیک در دوران بارداری بیخطر است، اما توصیه میشود که از لایه‌برداری با اسید سالیسیلیک خودداری کنید.
چند راهکار دیگر برای به حداقل رساندن خطوط اخم و پیشانی، شامل نوشیدن مقدار زیادی آب است تا پوست بدن مرطوب بماند، روزانه چندین بار صورت خود را مرطوب کرده و هفته‌ای دو بار لایه‌برداری روی پوست انجام دهید.
و هرگز اثرات یک خواب خوب را نادیده نگیرید. اگر پس از تولد کودک دیگر نمی‌توانید چنین خواب خوبی را داشته باشید، یک پرستار کودک استخدام کنید یا از همسر خود بخواهید که در خواباندن کودک در نیمه شب به شما کمک کند تا بتوانید کمی بیشتر بخوابید.
سؤالات متداول
اگر در دوران بارداری از سم بوتولینوم استفاده کرده باشم چه میشود؟
مانند هر دارویی، فقط در صورت ضرورت استفاده از بوتاکس، باید آن را در دوران بارداری ادامه دهید. اگر از سم بوتاکس برای اهداف زیبایی استفاده میکنید، باید برای هرگونه تزریقی تا بعد از تولد کودک خود منتظر بمانید. اگر برای یک بیماری به درمان با تزریق بوتاکس نیاز دارید، شما و پزشکتان باید با هم تصمیم بگیرید که آیا در طول بارداری نیاز به ادامه درمان دارید یا خیر. در برخی موارد، ادامه درمان برای یک بیماری ممکن است ضروری باشد.
آیا استفاده از بوتاکس در بارداری می‌تواند باعث تولد نوزاد با نقص مادرزادی شود؟
ساختار بدن و اکثر اعضای داخلی کودک در طی ۱۲ هفته اول بارداری شکل می‌گیرد. در این دوره، برخی از داروها به عنوان علت مشکلات مادرزادی شناخته می‌شوند.
استفاده از سم بوتولینوم یا بوتاکس در سه ماهه اول بارداری در حدود ۱۷۰ مورد گزارش شده است. اگرچه هنوز ثابت نشده است که قرار گرفتن در معرض سم بوتولینوم منجر به ایجاد نقایص مادرزادی میشود، زیرا تعداد مطالعات محدودی در این زمینه صورت گرفته است، برای تأیید این موضوع نیاز به جمع‌آوری اطلاعات بیشتر است.
آیا استفاده از بوتاکس در بارداری می‌تواند باعث سقط جنین، زایمان زودرس، کوچک بودن اندازه‌ی کودک در هنگام تولد (کم‌وزنی هنگام تولد) یا تولد نوزاد مرده شود؟
هیچ مطالعه‌ای احتمال این نتایج حاملگی را بر اثر تزریق بوتاکس در دوران بارداری ارزیابی نکرده است؛ بنابراین قبل از اینکه بگوییم استفاده از سم بوتولینوم در بارداری بیخطر است یا خیر، تحقیقات بیشتری لازم است.
آیا استفاده از سم بوتولینوم در بارداری می‌تواند باعث بروز مشکلات یادگیری یا رفتاری در کودک شود؟
رشد مغز کودک درست تا پایان بارداری ادامه دارد؛ بنابراین ممکن است که مصرف برخی از داروها در هر مرحله از بارداری تأثیر پایداری در توانایی یادگیری یا رفتار کودک داشته باشد.
در هیچ مطالعه‌ای، احتمال بروز مشکلات یادگیری و رفتاری را در کودکانی که مادران آن‌ها در دوران بارداری از سم بوتولینوم استفاده کرده‌اند ارزیابی نشده است.
آیا در دوران بارداری باید نظارت بیشتری روی کودک انجام شود؟
انتظار نمی‌رود که استفاده از بوتاکس در دوران بارداری مشکلی ایجاد کند که نیاز به نظارت بیشتری بر کودک شما داشته باشد.
اگر پدر از سم بوتولینوم استفاده کرده باشد، آیا خطری برای کودک من وجود خواهد داشت؟
اگر پدر قبل یا در حدود زمانی که شما باردار شده‌اید، از سم بوتولینوم استفاده کرده باشد، انتظار هیچ خطر برای کودک شما وجود نخواهد داشت.