بسیاری از افراد از مشکل سیاهی و تیرگی ناحیه اطراف چشم (پری اوربیتال) رنج می‌برند. سیاهی و گودی دور چشم می‌تواند باعث شود که شما مسن‌تر از آن چه هستید به نظر بیایید. در اغلب موارد، اطرافیانِ کسانی که این مشکل را دارند، به آن‌ها می‌گویند که “خسته به نظر می‌آیی”.
علت سیاهی و تیرگی دور چشم
علت‌های سیاهی و تیرگی دور چشم متعدد هستند و عیناً مغایر با آنچه بیشتر افراد فکر می‌کنند، خستگی تنها عامل تیرگی و گودی زیر چشم نیست. اگرچه کمبود خواب می‌تواند باعث سیاهی زیر چشم شود، اما مشکلات و بیماری‌های متعددی نیز ممکن است عامل گودی زیر چشم و سیاهی و تیرگی دور چشم باشند. همچنین، برخی افراد از نوع ژنتیکی خاصی برخوردار هستند که از دوران کودکی مستعد بروز این ویژگی هستند. در بسیاری از موارد، رنگ روشن پوست و نازک بودن پوست مسئول اصلی سیاهی و تیرگی زیر چشم هستند.
برخی دیگر از دلایل سیاهی و تیرگی دور چشم عبارتند از:
- عوامل ارثی
- آلرژی‌ها
- بی خوابی
- زیاد خوابیدن
- اگزما
- استرس
- کمبود آهن
- ضربه یا آسیب‌هایی که باعث کبودی زیر چشم می‌شوند
- گریه کردن
- سبک زندگی: کشیدن سیگار و مصرف بیش از حد الکل می‌تواند موجب تیرگی و گودی چشم شود . همچنین افرادی که بیش از حد قهوه مصرف می‌کنند و افرادی که کوکائین یا آمفتامین مصرف می‌کنند ممکن است نتوانند خواب کافی داشته باشند.
- حبس شدن مایعات در بدن
- اختلالات رنگدانه‌های پوستی
- بالا رفتن سن: با بالا رفتن سن، مقداری از چربی و کلاژن اطراف چشم‌ها از بین می‌روند. ای موضوع همراه با نازک شدن پوست، باعث تیرگی و گودی زیر چشم ها می‌شود.
- ابتلا به بیماری مونونوکلئوز: این بیماری باعث می‌شود چشم‌های بیمار متورم و پف کرده شوند. قسمتی از این مشکل به خاطر خستگی و ضعف زیادی است که این بیماران به خاطر ابتا به مونونوکلئوز احساس می‌کنند و قسمت دیگری از آن، این است که این بیماری باعث زرد شدن چشم‌ها و پوست اطراف چشم‌ها می‌شود.
- سلولیت پری اوربیتال: این بیماری در واقع نوعی عفونت باکتریایی پلک‌ها است. در صورتی که این بیماری به درستی با آنتی بیوتیک درمان شود، جایی برای نگرانی نیست.
- نمک: وجود بیش از حد نمک در رژیم غذایی باعث احتباس آب در بدن می‌شود و از جمله در زیر چشم‌ها نیز آب اضافی جمع می‌شود.
چه زمانی برای درمان سیاهی دور چشم به پزشک مراجعه کنم؟
در موارد نادری ممکن است سیاهی و چروک اطراف چشم نشانه‌ی بیماری جدی و خطرناکی باشد. سیاهی و تیرگی دور چشم می‌تواند بر اثر بیماری‌های مختلفی به وجود بیاید، از کم‌کاری تیروئید گرفته است (که باعث خشک شدن و ضخیم شدن پوست می‌شود) تا کرم تریشین (نوعی انگل که با خوردن گوشت نپخته خوک و حیوانات وحشی منتقل می‌شود) و برخی بیماری‌های کبد.
در صورتی که دور هر دو چشم شما سیاه شود، ممکن است نشانه‌ی آسیب خطرناکی به نام شکستگی بن جمجمه باشد. در این نوع شکستگی، یکی از استخوان‌های پایه‌ی جمجمه می‌شکند. شکستگی جمجمه می‌تواند مشکل بسیار خطرناکی باشد و اگر به هر دلیلی فکر می‌کنید که ممکن است سیاهی دور چشم بر اثر ضربه و شکستگی جمجمه باشد، باید سریعا به پزشک مراجعه کنید. احتمال وجود شکستگی جمجمه زمانی بیشتر است که اخیرا به پشت سر شما ضربه وارد شده باشد.
هرچند سیاهی و تیرگی دور چشم، معمولا جدی نیست و جایی برای نگرانی ندارد، اما در صورتی که تورم و تغییر رنگ پوست، تنها در اطراف یک چشم ایجاد شود و با گذشت چند روز برطرف نشود یا این که به طور کاملا ناگهانی ایجاد شود، باید در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید.
روش‌های درمان سیاهی و تیرگی دور چشم
قبل از این که اقدام به درمان سیاهی دور چشم و تیرگی آن کنید لازم است بدانید که دقیقا چه مشکلی باعث سیاه شدن دور چشم شما شده است. روش‌های درمانی که برای درمان سیاهی زیر چشم ناشی آلرژی به کار می‌رود با روش‌های درمانی که برای اصلاح چربی اضافه زیر پوست چشم به کار می‌رود، متفاوت است. در برخی موارد، بهتر است ترکیبی از چند روش برای درمان کبودی زیر چشم استفاده شود، خصوصا اگر تیرگی و سیاهی زیر چشم شما به خاطر چند عامل مختلف باشد. پرکاربردترین روش‌های درمانی که متخصصین برای رفع سیاهی دور چشم و تیرگی زیر چشم به کار می‌گیرند عبارتند از: (به ترتیب از کم تهاجمی تا تهاجمی)
کرم‌های مخصوص رفع تیرگی دور چشم
برای رفع گودی زیر چشم باید گفت در صورتی که سیاهی دور چشم شما بر اثر تغییر در رنگدانه‌های پوست، ناشی از ملاسما یا آفتاب سوختگی باشد، متخصص شما، مصرف کرم‌های روشن کننده‌ی پوست با اثر لایه‌برداری ملایم را تجویز می‌کند. در این موارد معمولا کرم‌هایی مانند تری لوما تجویز می‌شوند که دارای هیدروکینون هستند. این کرم‌ها همچنین دارای ترکیباتی مانند اسید کوجیک، ویتامین C و K، عصاره چای سبز و شیرین بیان هستند.
انجام آی.پی.ال برای رفع سیاهی زیر چشم
در صورتی که تیرگی زیر چشم به این دلیل است که رگ‌های خونی زیر پوست دور چشم شما، از روی پوست و به رنگ آبی یا بنفش تیره نمایان هستند، برای رفع سیاهی زیر چشم شما از روش IPL استفاده می‌شود. البته همه‌ی متخصصین پوست، با ایمن بودن استفاده از این روش در اطراف چشم، موافق نیستند. با این حال برخی از متخصصین برای درمان مشکلات تغییر رنگ پوست که بر اثر نمایان بودن رگ‌های زیر پوست است، از جمله سیاهی دور چشم، از این روش استفاده می‌کنند.
لایه‌برداری پوست برای رفع سیاهی و تیرگی دور چشم
برای لایه‌برداری پوست دور چشم از روش‌های لیزر درمانی و پیلینگ شیمیایی استفاده می‌شود. اثرات این روش‌ها عبارتند از: افزایش تولید کلاژن در پوست، کاهش مشکلات رنگدانه‌ای در پوست و بهبود کیفیت کلی بافت پوست. البته لایه‌برداری با لیزر یا پیلینگ، زمانی بیشترین تاثیر را دارند که در ترکیب با سایر روش‌های درمان سیاهی و تیرگی دور چشم به کار روند.
هایفوتراپی
هایفوتراپی یا HIFU تکنیکی است که در آن به کمک امواج اولتراسوند، پوست شما برای تولید کلاژن بیشتر تحریک می‌شود. دستگاه Ultra اولین دستگاهی بود که برای انجام این تکنیک، که موجب بهبودی پوست به روش غیر تهاجمی می‌شود، به بازار عرضه شد.
در این روش جدید، دستگاه اولترا از فناوری اولتراسوند که در سونوگرافی استفاده می‌شود، بهره می‌برد. این روش تحقیقات بالینی را که ایمنی و کارایی آن را تضمین کرده است، به ارمغان می‌آورد. با استفاده از اشعه اولتراسوند، عبور از لایه خارجی پوست را تجربه می‌کند و به عمق مشخصی در پوست نفوذ می‌کند و باعث ایجاد گرمای محدودی می‌شود. این اشعه هیچ آسیبی به بافت پوست وارد نمی‌کند و فقط تحریک می‌کند تا پوست بیشتر کلاژن تولید کند. تولید بیشتر کلاژن باعث افزایش انعطاف‌پذیری پوست می‌شود و در نتیجه ممکن است گودی زیر چشم یا پف زیر چشم را درمان کند. در این روش، همزمان از تصاویر اولتراسوند نیز استفاده می‌شود که لایه‌های زیرین پوست را نشان می‌دهد. این اطلاعات به پزشک کمک می‌کند تا مناطقی را که نیاز به درمان بیشتری دارند تشخیص دهد و این بهترین نتایج را فراهم می‌کند.
ممکن است شما بلافاصله بعد از درمان پف زیر چشم نیز اثرات مثبتی را در پوست خود مشاهده کنید، اما نتایج درمانی این روش به تدریج و طی ۲ تا ۳ ماه بعد از درمان نمایان می‌شوند. در این بازه‌ی زمانی، کلاژن تولیدشده، روی پوست شما اثر می‌کند و موجب جمع شدن و سفت شدن پوست می‌شود و در نتیجه باعث از بین بردن پف زیر چشم یا گودی و تیرگی می شود.
تزریق ژل هیالورونیک اسید برای درمان تیرگی و گودی زیر چشم
در صورتی که سیاهی و تیرگی دور چشم، بر اثر نازک بودن پوست یا کمبود حجم چربی و بافت زیر پوست در ناحیه زیر چشم و گونه باشد، از روش تزریق ژل هیالورونیک اسید برای رفع سیاهی دور چشم استفاده می‌شود. رستییلین (Restylane) پرکارباردترین ژل هیالورونیک اسید است که برای جبران حجم از دست رفته در ناحیه زیر چشم و بالای گونه استفاده می‌شود. ژل هیالورونیک اسید به تدریج و ظرف چند ماه تا یک سال، توسط بدن جذب می‌شود، بنابراین نتایج این روش موقتی هستند. تنها پرکننده‌ی پوستی دائم که برای درمان ناحیه زیر چشم توصیه می‌شود، چربی خود بیمار است (روش تزریق چربی).
تزریق چربی برای از بین بردن سیاهی و تیرگی دور چشم
تزریق چربی زیر چشم مانند روش تزریق ژل است، با این تفاوت که در این روش چربی خود بیمار که از یک ناحیه دیگر از بدن او گرفته شده است، در زیر چشم تزریق می‌شود. روش تزریق چربی دور چشم در مواردی توصیه می‌شود که سیاهی و تیرگی زیر چشم بر اثر نازک بودن پوست و کم بودن حجم چربی و بافت زیر پوست باشد. بر خلاف روش تزریق ژل، نتایج این روش معمولا ماندگار است. البته نتایج این روش تضمین شده نیستند چرا که سلول‌های چربی که از بدن بیمار گرفته شده‌اند در همه‌ی موارد زنده نمی‌مانند و طی فرآیند تزریق چربی از بین می‌روند و بنابراین توسط بدن جذب می‌شوند.
انجام جراحی برای رفع گودی و تیرگی زیر چشم
در کل، جراحی بلفاروپلاستی یا جراحی پلک، به عنوان روشی موثرترین برای رفع گودی زیر چشم در نظر گرفته می‌شود. برای جراحی پلک پایین، روش‌های متنوعی وجود دارد و زمانی که این عمل به منظور رفع تیرگی و گودی زیر چشم انجام می‌شود، بلفاروپلاستی ممکن است به یک یا تعداد بیشتری از روش‌های زیر ترکیب شود:
- آزادسازی بافت arcus marginalis: در این روش، بافت‌های محدودی که موجب تیرگی و گودی زیر چشم می‌شوند، آزادسازی می‌شوند. این عمل باعث اصلاح و آزادسازی این بافت‌ها است که بهبود چشم‌انداز زیر چشم را به ارمغان می‌آورد.
- قرار دادن پروتز در زیر چشم از طریق مجرای اشکی: در این روش، یک پروتز (مانند یک پلیمر یا مواد دیگر) در زیر چشم از طریق مجرای اشکی قرار می‌گیرد. این پروتز می‌تواند به صورت دائمی یا موقتی باشد و بهبود و آرایش منطقه زیر چشم را فراهم می‌کند.
- اضافه کردن، کاهش یا جابه جا کردن بافت چربی زیر چشم: در این روش، بافت چربی موجود در منطقه زیر چشم ممکن است اضافه، کاهش یا جابه جا شود. این عمل باعث تسویه و تقویت منطقه زیر چشم می‌شود و بهبود ظاهر گودی و تیرگی را به ارمغان می‌آورد.
به طور کلی، با ترکیب این روش‌ها، جراحان قادر به ارائه راهکارهای شخصی‌سازی شده برای هر فرد و مشکل خاصی که دارد، می‌باشند. این به پزشک اجازه می‌دهد تا بهترین راه حل را برای رسیدن به نتایج مطلوب در درمان گودی زیر چشم یا پف زیر چشم انتخاب کند.
لیفت گونه برای درمان تیرگی و سیاهی زیر چشم
لیفت گونه یا لیفت میانی صورت می‌تواند به نحو موثری، تیرگی و سیاهی زیر چشم و افتادگی پوست زیر چشم، که بر اثر بالا رفتن سن ایجاد می‌شود را ، برطرف کند. لیفت گونه علاوه بر تیرگی دور چشم می‌تواند، پف زیر چشم و خطوط و چروک‌های بالای لب را نیز برطرف کند.
پیشگیری از سیاهی و تیرگی پوست دور چشم
برای کاهش ترگی و سیاهی دور چشم خود می‌توانید کارهای ساده‌ای انجام دهید. در برخی موارد علت سیاهی دور چشم یک مسئله‌ی جزئی است و درمان‌های ارزان‌قیمت خانگی برای درمان آن مناسب‌تر است.
- به اندازه کافی استراحت کنید. کمبود خواب موجب می‌شود تیرگی دور چشم شما نمایان‌تر شود.
- گذاشتن کیسه‌ی چایی یا کمپرس سرد می‌تواند باعث کم شدن ورم عروق زیر چشم شود.
- برای کاهش اثر نور خورشید روی رنگدانه‌های پوست خود، از عینک آفتابی بزرگ استفاده کنید.
- در هنگام خواب کمی زیر سرتان را بلند کنید تا در هنگام خواب، مایعات بدن در زیر چشم جمع نشوند.
- از کشیدن سیگار اجتناب کنید و اگر سیگاری هستید، سیگار را ترک کنید.
- موادی که برای رفع گرفتگی بینی استفاده می‌شوند مانند اسپری سالین یا محلول آب و نمک می‌تواند به پیشگیری از اتساع رگ‌های زیر پوست چشم کمک کند.
- چشمان خود را با دست نمالید. این کار باعث بدتر شدن تیرگی و گودی زیر چشم می‌شود.