کک و مکها، لکه‌های قهوه‌ای روشن یا آفتاب‌سوختگی‌هایی روی پوست هستند که از سلول‌های پوستی تشکیل شده‌اند و حاوی رنگدانه‌های ملانین می‌باشند. برخلاف خال‌ها که برجسته هستند، کک و مکها سطحی هستند و تنها مشکل ظاهری بوده و بهداشتی نیستند. این مشکلات از ناحیه ژنتیکی نمی‌آیند، اما گاهی میتوانند به علت تماس با نور خورشید ایجاد شوند. در صورتی که دارای کک و مک هستید و می‌خواهید آنها را رفع کنید، روش‌های مختلفی برای این منظور وجود دارد. این مقاله به روش‌ها و تکنیک‌هایی که میتوانند کک و مک را از بین ببرند و زمانی که باید به پزشک مراجعه کرد، پرداخته است. همچنین باید به‌یاد داشت که برای درمان کک و مک، بهتر است به یک پزشک ماهر و با تجربه مراجعه کنید که درمورد روش‌ها و کنترل عوارض آنها اطلاعات کاملی دارد. این کار به شما کمک می‌کند تا خطرات، عوارض جانبی و مدت زمان بازیابی را کاهش دهید.
روش‌های پزشکی برای رفع کک و مک
روش‌های زیادی وجود دارند که پزشک میتواند برای کاهش عوارض جانبی کک و مک انجام دهد. برخی از آنها عبارتند از:
لیزر درمانی
لیزر درمانی از پالس‌های متمرکز و نور شدید استفاده می‌کند تا پوست ناحیه آسیب دیده را هدف بگیرد. لیزر کیوسوئیچ Nd:YAG برای درمان کک و مک موثر می‌باشد. بهبودی از لیزر درمانی ممکن است تا دو هفته زمان ببرد. معمولا چندین جلسه برای دستیابی به نتایج مطلوب نیاز می‌باشد. درمان با این لیزر بیش از 50% از کک‌ومک‌ها در 62% مراجعین را روشن می‌کند. لیزر درمانی در کل بی‌خطر می‌باشد و احتمال ایجاد اسکار با آن کم است. با این حال، دیگر عوارض جانبی ممکن است رخ دهد. مثلا:
- خارش
- ورم
- قرمزی
- پوسته پوسته شدن
- پوسته ریزی
- عفونت
- تغییر رنگ پوست
اگر سابقه تبخال دارید، ممکن است قبل از لیزر درمانی، نیاز به مصرف داروهای ضدویروسی داشته باشید. زیرا لیزر میتواند عود تبخال در اطراف دهان را تحریک کند. پزشک احتمالا بعد از درمان، داروها یا کرم‌های دیگری را تجویز کند یا ممکن است قبل از درمان، پرهیز از مصرف داروها یا محصولات خاصی را نیز توصیه کند. شما نیز در مورد داروها و کرم‌هایی که استفاده می‌کنید، پزشک را مطلع کنید.
نور درمانی با شدت بالا (IPL)
این مورد گزینه درمانی مبتنی بر نور برای درمان کک و مک می‌باشد. IPL در مقایسه با نورهایی که از یک طول موج نور استفاده می‌کنند، از نور پلی‌کروم در طول موج‌های مختلف برای هدف قرار دادن نواحی با ملانین بالا استفاده می‌کند.
نور درمانی با شدت بالا (IPL) میتواند به برخی در دستیابی به پوست شفاف‌تر کمک کند. IPL شبیه لیزر درمانی است که در آن فرایند جرقه زدن نور روی پوست انجام میشود. اما IPL نور را در تمامی طیف‌های طول موج‌ها آزاد می‌کند.
با درمان IPL، نور به گرما تبدیل شده و توسط رنگدانه سلول‌های پوست جذب میشود. رنگدانه‌های اضافی تخریب شده، کک و مک و دیگر لکه‌های پوستی رفع میشوند. IPL روی پوست‌های تیره کمتر موثر است، اما در اکثر افراد میتواند به رفع موارد زیر کمک کند:
- کک و مک
- آسیب پوست با نور خورشید
- لکه‌های زمان تولد
- واریس
- رگ‌های خونی تجزیه شده
- موهای زائد
میکرودرم ابریژن
میکرودرم ابریژن درمانی ملایم است که نیاز به هیچ بیهوشی یا دوران نقاهتی ندارد. بلافاصله بعد از انجام آن می‌توانید به سرکار خود باز گردید و تقریبا به سرعت بهبودی پوست خود را مشاهده می‌کنید. از آنجایی که این درمان، ملایم است و تاثیر آن با دفعات بیشتر انجام آن افزایش می‌یابد، بسیاری از بیماران باید میکرودرم ابریژن را یک یا حتی دو بار در ماه انجام دهند.
میکرودرم ابریژن با لایه‌برداری ملایم از لایه بالایی سلول‌های مرده پوست انجام میشود. بعد از این درمان شما متوجه موارد زیر می‌شوید:
- بهبود رنگ و بافت پوست
- کاهش خطوط ریز
- کاهش عوارض آسیب نور خورشید
- افزایش درخشندگی پوست
میکرودرم ابریژن درمانی نگه‌دارنده است که برای حفظ ظاهر پوست در یک سری درمان‌ها انجام میشود. اگر موارد خاصی مانند کک و مک یا جوش‌های سرسیاه مدنظر شما است که می‌خواهید به طور موثری تا حد امکان برطرف شوند، ما برنامه درمانی دیگری را به شما پیشنهاد می‌دهیم. اگر تمایل دارید باز هم می‌توانید میکرودرم ابریژن را به عنوان درمان تکمیلی انجام دهید.
کرایوسرجری
کرایوسرجری از سرمای شدید در شکل نیتروژن مایع استفاده می‌کند تا سلول‌های پوستی غیرعادی را تخریب و منجمد کند. کرایوسرجری به طور کلی بی‌خطر است، نیاز به بیهوشی ندارد و دوره نقاهت کوتاهی دارد. برخی عوارض جانبی احتمالی شامل هیپوپیگمنتیشن (بی رنگی پوست)، خونریزی و تاول میشود. کرایوسرجری به ندرت باعث ایجاد زخم میگردد.
پلاسمای غنی شده با پلاکت (PRP) و مزوتراپی
PRP و مزوتراپی در ترکیب با دیگر درمان ها مانند میکرونیدلینگ یا لیزر لایه‌برداری پوست برای درمان کک و مک به کار می‌روند. آکنه، لکه‌ها، کک و مک، ملاسما و دیگر مشکلات پوستی میتوانند با این روش‌ها درمان شوند. از آنها برای رساندن عامل روشن کننده به پوست به منظور بهبود رنگ و بازیابی حجم از دست رفته پوست استفاده میشود.
این روش شامل دو مرحله است. ابتدا، بخش مزوتراپی که به ناحیه درمانی اختصاص دارد، حدود ۳۰ دقیقه طول می‌کشد. در این مرحله، پزشک یک غلتک پوستی تخصصی (درما رولر) یا یک دستگاه تایید شده توسط FDA را روی ناحیه درمانی صورت حرکت می‌دهد. به منظور بی‌حس شدن ناحیه، یک سرنگ خون از بازوی شما گرفته میشود. سپس، این خون در یک سانتریفیوژ قرار می‌گیرد و پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) از بقیه ترکیبات خون جدا میشود.
در مرحله نهایی، معمولاً پس از انجام مزوتراپی، محلول PRP در ناحیه درمانی ماساژ داده میشود. این روش با استفاده از مزوتراپی، منافذ ریز کنترل شده‌ای در پوست ایجاد می‌کند و به PRP امکان نفوذ بهتر را می‌دهد. در گذشته، PRP به صورت تزریق درون پوست استفاده می‌شد، اما در حال حاضر استفاده از آن به همراه میکرونیدلینگ به عنوان روشی رایج مورد استفاده قرار می‌گیرد.
لایه‌برداری شیمیایی
در لایه‌برداری شیمیایی از محلول شیمیایی برای لایه برداری ناحیه آسیب‌دیده پوست استفاده میشود. برای رفع کک و مک، یک لایه‌بردار متوسط پوستی که حاوی اسید گلیکولیک یا تری کلرواستیک اسید است به لایه میانی پوست نفوذ می‌کند. زمانی که پوست آسیب دیده حذف شد، پوست جدید تشکیل میشود.
لایه برداری شیمیایی ممکن است به طور موقت باعث بروز موارد زیر شود:
- سوزن سوزن شدن
- پوسته ریزی
- قرمزی
- تحریک پوست
- پوسته پوسته شدن
- ورم
تا دو هفته زمان می‌برد تا پوست لایه‌برداری شده، ترمیم شود. باید پوست را روزانه خیس کرده و پماد موضعی استفاده کنید. تا دو هفته نیاز به مصرف داروی ضد ویروسی تجویز شده دارید و باید تا زمانی که پوست ترمیم شود، از قرار گرفتن در معرض نور خورشید اجتناب کنید.
کرم موضعی محوکننده
کرم محوکننده، که کرم بلیچینگ یا سفیدکننده نیز نامیده میشود، به صورت بدون نسخه و با نسخه در دسترس می‌باشد. اکثر کرم‌های محو کننده حاوی هیدروکوئینون هستند که گمان میشود تولید ملانین را سرکوب کرده و نواحی تیره پوست را روشن می‌کند.
کرم هیدروکوئینون موضعی ممکن است باعث بروز عوارض زیر شود:
- التهاب
- خشکی
- سوزش
- تاول
- تغییر رنگ پوست
محصولات بلیچینگی که تا 2% حاوی هیدروکوئینون هستند معمولا بی خطر و موثر در نظر گرفته میشوند.
درمان‌های خانگی طبیعی برای درمان کک و مک صورت
چندین درمان خانگی وجود دارند که اکثر افراد به آنها برای رفع کک و مک اعتماد دارند. هیچ کدام از این درمان‌ها از نظر علمی ثابت نشده‌اند. با این حال، در صورت استفاده متعادل، آسیبی ایجاد نمی‌کنند. این درمان‌های خانگی مرسوم عبارتند از:
آبلیمو
آبلیمو را با استفاده از گلوله پنبه‌ای مستقیما بر روی پوست بمالید و سپس کاملا آن را بشویید. عده‌ای معتقدند که آب لیمو پوست را روشن‌تر می‌کند.
عسل
عسل را با نمک یا شکر ترکیب کنید و اسکراب بسازید. عسل ممکن است به روشن کردن لکه‌های تیره کمک کند.
خامه ترش
خامه ترش را مستقیما روی پوست قرار دهید و سپس بعد از 5 دقیقه بشویید. خامه ترش حاوی اسید لاکتیک است.
ماست
ماست را به طور مستقیم روی پوست بمالید و چند دقیقه بگذارید بماند. ماست نیز حاوی اسید لاکتیک است.
پیاز
پیاز را روی پوست بمالید و سپس با آب گرم پوست را بشویید. پیاز میتواند همانند یک لایه‌بردار عمل کرده و ممکن است به روشن شدن لکه‌ها کمک کند.
چه زمانی برای درمان کک و مک به پزشک مراجعه کنید؟
کک و مکها عامل ایجاد سرطان نیستند، اما ممکن است با سرطان پوست اشتباه گرفته شوند. قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید، عامل احتمالی ملانوما و ایجاد کک و مک است. ملانوما در افرادی با پوست روشن یا دارای کک و مک مرسوم‌تر از افرادی با پوست تیره است.
برای معاینه کک و مک و خال‌های خود یک معاینه شخصی انجام دهید:
- A، عدم تقارن: در میانه لک یک خط بکشید. اگر هر دو نیمه با هم یکسان نبود یعنی عدم تقارن وجود دارد.
- B، لبه‌ها: لبه‌های خال‌های سرطانی ناهموار، بریده بریده یا برجسته هستند.
- C، رنگ: تنوع رنگ‌ها در یک خال یک علامت هشدار می‌باشد.
- D، ابعاد: خال بزرگتر از نوک مداد ممکن است سرطانی باشد.
- E، در حال رشد: هر نوع تغییر در سایز، شکل، رنگ یا برجستگی را به پزشک اطلاع دهید.
اگر کک و مک یک یا چند مورد بالا را داشت، به پزشک یا متخصص پوست مراجعه کنید. اگر متوجه تغییری در اندازه، رنگ یا شکل کک و مک شدید، به پزشک یا متخصص پوست مراجعه کنید. آنها میتوانند مشخص کنند که آیا دلیلی برای نگرانی وجود دارد یا خیر.
پیشگیری از ایجاد کک و مک بیشتر
پیشگیری از کک و مک از طریق اقداماتی که همزمان با سرعت بالا بردن بهبود آنها می‌باشد، میتواند کلیدی در جلوگیری از ایجاد کک و مک جدید باشد. پزشکان توصیه می‌کنند از یک محافظ ضدآفتاب مقاوم در برابر آب با عامل حفاظتی SPF حداقل 30 برای پوست استفاده کنید. قبل از خروج به مدت 15 دقیقه صبر کنید تا پوست به طور کامل محافظت شود. این رویه را روزانه، حتی در فصل زمستان، انجام داده تا از ایجاد لکه‌های تیره بیشتر جلوگیری شود. در واقع، تقریباً نمی‌توانید کک و مک داشته باشید مگر اینکه در تماس با نور خورشید باشید. حتی اگر این مشکل به صورت وراثتی بوده باشد، اگر پدر یا مادر شما از مصرف محافظ ضدآفتاب استفاده کنند و شما را از تابش مستقیم نور خورشید دور نگه دارند، احتمالاً به کک و مک دچار نمی‌شوید.
پیشگیری بدون نسخه
در یک تحقیق نتایج مطلوبی در مورد روشن کردن کک و مک و لکه‌های تیره پوست با محصولات زیر ارائه شده است:
- آلفا هیدروکسیل اسیدها (تونر 8% AHA)
- اسید تری‌کلرواستیک (TCA)
- فنول
- لایه برداری با اسید
محلول جسنر، درمان احتمالی برای کک و مک می‌باشد. اگر از لایه‌بردار صورت در خانه استفاده می‌کنید، همیشه روی قسمتی از پوست تست کنید تا از تحریک پوستی اجتناب گردد. اگر پوست شروع به سوزش کرد بلافاصله آن را بشویید و بیش از زمان ذکر شده در دستورالعمل، آن را استفاده نکنید.
کرم موضعی رتینوئید
پماد رتینوئید ترکیبی از ویتامین A می‌باشد و برای بهبود آسیب پوستی تحت نور خورشید و روشن کردن کک و مک استفاده میشود. رتینوئید ممکن است با جذب اشعه ماوراء بنفش نوع B از پوست محافظت کند. این کار احتمالا به جلوگیری از ایجاد کک و مک جدید کمک کند. کرم‌های رتینوئید بدون نسخه یا با نسخه در دسترس می باشند.
عوارض جانبی شایع آنها عبارتند از:
- قرمزی
- خشکی
- تحریک پوستی
- پوسته ریزی
- حساسیت
نکته
کک و مکها اغلب خوش خیم هستند، اما اکثر افراد می‌خواهند به دلایل زیبایی آنها را از بین ببرند. درمان‌های تهاجمی مانند لیزرتراپی و لایه‌بردارهای شیمیایی موثر هستند، اما نیاز به زمان بالایی برای ترمیم دارند و ممکن است باعث بروز عوارض جانبی زیادی گردند. اگر می‌خواهید کک و مک‌های خود را از بین ببرید، با متخصص پوست برای تعیین بهترین روش رفع آنها مشورت کنید. مهم نیست چه روشی را انتخاب می‌کنید، باید از پوست در مقابل آفتاب مراقبت کنید تا به پیشگیری از ایجاد کک و مک جدید کمک کنید.
سوالات پرتکرار
آیا کک و مک خود به خود رفع میگردد؟
برخی کک و مکها برای مدت طولانی وجود دارند، برخی دیگر در تابستان به خاطر افزایش قرار گرفتن در معرض نور خورشید بیشتر میگردند، اما در طول زمستان یا با اجتناب از نورخورشید مستقیم، محو میشوند. کک و مکی که به طور ارثی ایجاد میشود با بالا رفتن سن محو میگردد. کک و مکهایی که به علت قرار گرفتن در معرض نور خورشید ایجاد میشوند، با بالا رفتن سن بیشتر میگردند.
آیا کک و مکها بعد از ناپدید شدن دوباره پدیدار میشوند؟
کک و مکها میتواند بعد از مدتی با قرار گرفتن زیاد از حد در معرض نور خورشید بازگردند. از آنجایی که معمولا ناحیه وسیعی از پوست را میپوشانند، در تابستان میتوانند دوباره عود کرده یا تیرهتر گردند.
آیا ممکن است کک و مک برای همیشه رفع گردد؟
درمان‌های لیزری برای رفع دائمی کک و مک طراحی شده‌اند. اکثر افراد فقط نیاز به یک جلسه درمانی برای دستیابی به نتیجه دارند، اما برخی دیگر ممکن است نیاز به چندین جلسه درمانی داشته باشند. با این حال، این روش‌ها از ایجاد کک و مک بیشتر در آینده به خاطر قرار گرفتن در معرض نور خورشید، پیشگیری نمی‌کنند.
آیا کک و مک دائمی است؟
اکثر افراد مبتلا به کک و مک معمولا وقتی 2 یا 3 ساله میشوند، آنها را مشاهده می‌کنند و تا بزرگسالی نیز ادامه دارد. به طور معمول ایجاد کک و مک به خاطر نور خورشید می‌باشد و اکثر مبتلایان متوجه میشوند که در طی زمستان و زمانی که کمتر در معرض نور خورشید هستند، این کک‌ومک‌ها محو میشوند.
در چه سنی کک و مک رفع میشود؟
کک و مکها اغلب در طی کودکی ایجاد میشوند و ممکن است تا زمانی که در دهه 20 زندگی هستید نیز ادامه یابند. افراد دارای پوست سفید یا موی قرمز به احتمال زیاد این کک و مکها را دارند.
آیا کک و مک بعد از لایه برداری شیمیایی برمی‌گردد؟
با روش درمانی مانند فرکانس رادیویی، لایه برداری شیمیایی یا لیزردرمانی، هر کک و مک میتواند به طور دائم از بین برود. اما متاسفانه ممکن است بازگردند.
آیا کک و مک میتواند کم شود؟
برای محو کردن کک و مک، متخصص پوست ممکن است لیزر درمانی را پیشنهاد دهد. لیزر درمانی برای بی‌نظمی رنگدانه‌ها موثر است و میتواند کک و مک را نیز از بین ببرد. لیزر میتواند رنگدانه اضافی را از بین ببرد، کلاژن سازی را تقویت کند و سلول‌های جدید برای ایجاد لایه جدید پوستی ایجاد کند.
بهترین روش برای رفع کک و مک صورت چیست؟
بهترین روش توسط پزشک باتوجه به شدت وضعیت شما تعیین میشود. بنابراین باید ابتدا به یک پزشک مجرب برای بررسی صورت خود مراجعه کنید.
