تعریق، که به منظور کنترل دمای بدن در فعالیت‌های فیزیکی و در محیط‌های گرم و داغ ضروری است، همچنین به عنوان پاسخ طبیعی بدن به افزایش دما یا اضطراب عمل می‌کند. سیستم عصبی سمپاتیک نظارت و کنترل تعریق را بر عهده دارد. اما در حدود 1% از افراد، این سیستم به طور غیرمعمولی فعال است و در سطح بسیار بالا عمل می‌کند، که به تعریق زیاد در زمان‌های نامناسب و بیش از حد نیاز برای حفظ دمای طبیعی بدن منجر می‌شود. این وضعیت، که در مناطق مختلف بدن رخ می‌دهد، به عنوان تعریق یا عرقزدایی زیاد شناخته می‌شود. این وضعیت تمامی نژادها و هر دو جنس را به یک اندازه تحت تأثیر قرار می‌دهد.
تأثیرات منفی این وضعیت بر زندگی افراد زیاد است؛ از جمله خیس شدن و لکه زدن لباس‌ها، رطوبت ناخوشایند دست‌ها و بوی ناگهانی در کفش‌ها، ناتوانی در درست نگه داشتن اشیاء مانند خودکار، داشتن دست‌های سرد و مرطوب در هنگام دست دادن، آسیب رساندن به صفحه کلید و مشکل در کار با کاغذ و فلزات. این موارد باعث شده که زندگی افراد مبتلا به تعریق زیاد سخت و دشوار شود و می‌تواند منجر به افسردگی، کاهش اعتماد به نفس و احساس تنهایی شود.
نواحی درگیر
اگرچه عرق زیاد بدن عمدتاً کف دست‌ها، کف پاها و زیر بغل‌ها را درگیر می‌کند، با این حال می‌تواند بر نواحی دیگر بدن (مثل سر، صورت، کمر، گردن، کشاله‌های ران، پاها و باسن) نیز تأثیر بگذارد. این عارضه، که هر دو طرف بدن را به یک اندازه درگیر کرده، و اغلب در دوران بلوغ یا حتی در کودکی آغاز می‌شود، عموماً در هنگام خواب متوقف شده و همچنین یک مشکل ارثی است. دلیل آن مشخص نیست، اما می‌دانیم که اضطراب آن را بدتر می‌کند، و هر چند که یک مشکل موقتی نیست، اما گاهی اوقات با بالا رفتن سن بهتر می‌شود.
علت ها و دلایل
پزشکان دلیل تعریق زیاد بدن را نمی‌دانند، اما مطمئن هستند که با سیستم عصبی سمپاتیک مرتبط است. به طور مشخص‌تر می‌توان گفت که علت تعریق زیاد با زنجیره گانگلیون‌های سمپاتیک صدری که در قفسه سینه و در امتداد مهره‌های ستون فقرات کشیده شده است ارتباط دارد.
این زنجیره، غدد آپوکرین و اِکرین که مسئول تعریق در سراسر بدن هستند را کنترل می‌کند. اینکه عرق کردن زیاد بر کدام بخش از بدن تأثیر بگذارد به این بستگی دارد که کدام قسمت از این زنجیره پرکار باشد.
درمان
پزشکان، مدت‌ها در تلاش بودند تا این مشکل را مهار کنند، اما تا همین سال‌های اخیر به هیچگونه روش درمان عرق زیاد کف دست و پا که نتایج کاملاً رضایتبخشی داشته باشد دست نیافته بودند.
اما امروزه، بسیاری از گزینه‌های درمانی تکامل یافته و مدام روش‌های جدیدی به بازار می‌آید. در حال حاضر، اکثر مبتلایان، اگر پشتکار داشته باشند، می‌توانند درمان یا ترکیبی از درمان‌ها را پیدا کنند که علائمشان را تا حد قابل قبولی کنترل کرده و امکان زندگی بهتری را برای آن‌ها فراهم می‌کند.
ضدتعریق‌ها
بسیاری از افراد عبارات «ضدتعریق» و « دئودورانت» را به جای یکدیگر استفاده می‌کنند، حال آنکه آن‌ها یکی نیستند. ضدتعریق‌ها عامل‌های منقبض کننده‌ای هستند که برای درمان عرق کردن زیاد از روش کاهش ترشح عرق و از اکرین و آپوکرین استفاده می‌کنند ، در حالیکه دئودورانت‌ها برای حذف و پنهان کردن بوهای بد طراحی شده‌اند، نه کاهش تعریق. اگر ضدتعریق‌های معمولی تعریق زیادی بدن را کنترل نکنند، در این صورت، معمولاً به عنوان اولین گزینه درمان ضدتعریقی حاوی کلرید آلومینیوم تجویز می‌شود.
در اینجا درمان شامل مالیدن دارو به پوست، باقی گذاشتن آن به مدت یک شب، و شستن آن در صبح روز بعد است. این کار حتماً باید دقیقاً مطابق با دستورالعمل پزشک انجام شود. قبل از اعمال دارو پوست باید خشک و تمیز باشد؛ اگر پوست مرطوب باشد، دچار التهاب و سوزش شدید می‌شود. دارو نباید روی پوست‌های دارای بریدگی، ملتهب یا جدیداً تراشیده شده اعمال شود.
یونوتوفورز
ثابت شده که یونوتوفورز درمان بسیار مؤثری برای عرق دست و پا بود؛ به علاوه، در حال حاضر پدهایی نیز برای عرق زیر بغل وجود دارد. اگر از ضدتعریق‌های حاوی کلرید آلومینیوم نتیجه‌ای نگرفتید، در این صورت، احتمالاً برای انجام یونوتوفورز به یک متخصص پوست ارجاع داده خواهید شد.
در این روش برای درمان عرق دست و پا ، دست‌ها و/یا پاها در چند سینی پلاستیکی کم عمق پر از آب که به یک دستگاه یونوتوفورز متصل هستند قرار داده می‌شوند و یک جریان الکتریکی با شدت پایین از دست‌ها و/یا پاها عبور داده می‌شوند. برای زیر بغل هم، پدها و الکترودهای زیر بغل متصل به دستگاه یونوتوفورز، زیر بغل‌ها قرار می‌گیرند.
بوتاکس
سم بوتولینوم، که به طور عمومی با نام بوتاکس شناخته می‌شود، از طریق تزریق به پوست مورد استفاده قرار می‌گیرد. بوتاکس یک ماده تأیید شده برای درمان عرق زیاد زیر بغل است. از سال‌ها قبل از این دارو برای درمان تأثیرات اسپاسم‌های عضلانی در صورت، چشم‌ها و گردن، و همچنین مشکلات پاهای کودکان مبتلا به فلج مغزی استفاده می‌شود. همچنین، بوتاکس به طور گسترده‌ای در روش‌های زیبایی و آرایشی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بوتاکس به عنوان یک پروتئین فرآوری شده عمل می‌کند. وقتی به پوست با دزهای کوچکی تزریق می‌شود، عصب‌هایی که غده‌های اکرین را تحریک می‌کنند را مسدود می‌کند.
مهم است به ذهن داشت که این روش درمانی قطعی برای عرق زیاد بدن نیست و تنها به عنوان یک راهکار موقت عمل می‌کند. برای دستیابی به بهترین نتایج، تکرار این روش معمولاً هر سه تا شش ماه توصیه می‌شود.
چه موقع از بوتاکس استفاده می‌شود؟
معمولاً زمانی از تزریق بوتاکس استفاده می‌شود که درمان‌های موضعی مثل ضدتعریق‌ها، یونوتوفورز و داروها جواب نداده باشند. بوتاکس تنها برای نواحی کوچک مؤثر بوده، مثلا انجام بوتاکس صورت نتایج خوبی به همراه دارد اما تزریق بوتاکس گزینه مناسبی برای درمان تعریق زیاد تمام بدن نیست.
غدد تعریق در حقیقت، توی پوست هستند نه زیر آن. هنگام عرق کردن، یک پیام شیمیایی به عصب‌های سمپاتیک منتهی به غدد تعریق فرستاده می‌شود، که باعث آغاز عرق کردن می‌شود.
تعریق
درمان با بوتاکس
داروها
در موارد زیر یک سری دارو تجویز می‌شود که از تحریک غدد تعریق جلوگیری می‌کنند:
- هنگامی که درمان‌های موضعی، یعنی ضدتعریق‌ها، یونوتوفورز و بوتاکس برای درمان تعریق موضعی دست‌ها و پاها جواب ندهند
- برای درمان تعریق در سینه، کمر، کشاله ران‌ها، سر یا تعریق موقع غذا خوردن
- برای کمک به تعریق جبرانی بعد از جراحی سمپاتکتومی آندوسکوپیک قفسه سینه
داروهای صرفاً تجویزی مورد استفاده عبارتند از آنتی‌کولینرژیک‌ها و آنتی‌موسکارینیک‌ها، مسدود کننده‌های بتا، داروهای ضدفشار خون بالا و آنکسیولیتیک‌ها.
جراحی
جراحی، تنها بعد از ناموفق بودن تمامی درمان‌های غیرجراحی برای عرق کردن زیاد بدن انجام می‌شود.
در اینجا نیز مانند هر جراحی دیگری مهمترین نکات عبارتند از انتخاب جراح ماهری که در زمینه این نوع جراحی تجربه دارد و همچنین آگاهی کامل از عوارض و ریسک‌های احتمالی این نوع درمان.
رترودرمال‌کورتاژ
این نوع جراحی را می‌توان به شکل یک عمل سرپایی و تحت بی‌حسی موضعی انجام داد و بیمار می‌تواند فوراً بعد از جراحی مرخص شود. اکثر بیماران روز بعد به سر کارشان برمی‌گردند.
در این روش برش کوچکی در زیر بغل ایجاد شده و غدد تعریق عملاً برداشته می‌شوند. برش ایجاد شده بخیه زده نشده و تنها پماد آنتی‌بیوتیک روی آن مالیده می‌شود و روی آن یک گاز استریل قرار می‌گیرد. در اکثر موارد تنها در یک جلسه درمان بهبود دائمی حاصل می‌شود، اما برای برخی بیماران یک جلسه موفقیتی حاصل نمی‌کند.
از بین بردن غدد تعریق با لیزر (LSA)
به هر طرف یک بی‌حسی موضعی تزریق می‌شود. یک برش 3 میلیمتری ایجاد می‌شود که عمل از طریق آن انجام می‌گیرد (اگر ناحیه مورد درمان خیلی بزرگ باشد، 2 برش ایجاد می‌شود). پس از آزاد کردن پوست زیر بغل، یک پروب لیزر درون پوست قرار می‌گیرد. با شلیک لیزر، غدد تعریق تخریب شده و سپس با کمک مکش از زیر بغل خارج می‌شوند.
اکثر افراد، بعد از این جراحی به زندگی طبیعی‌شان برمی‌گردند، البته برای از سر گرفتن ورزش یا فعالیت‌های سنگین جسمانی باید دو هفته صبر کرد.
کورتاژ لیپوساکشن اولتراسوند
لیپوساکشن اولتراسوند (کاویتاسیون) یک روش جراحی کم‌تهاجمی است که می‌توان آن را تحت بی‌حسی موضعی انجام داد. در این روش، ابتدا یک ماده بی‌حسی موضعی از طریق یک برش کوچک در زیر بغل به زیر پوست تزریق می‌شود. سپس، با استفاده از یک دستگاه لیپوساکشن اولتراسوند، یک میله نازک به زیر پوست زیر بغل فرستاده می‌شود تا محل استقرار غدد تعریق در زیر پوست گرم شود. سپس بر روی زخم یک بانداژ ساده قرار داده می‌شود و بیمار می‌تواند مرخص شود. زمان بهبودی پس از عمل اغلب بسیار کوتاه است، به طوری که بیمار می‌تواند بعد از 24 ساعت به کار و فعالیت‌های روزمره بازگردد. در این روش، تعریق بلافاصله کاهش می‌یابد و ریسک عمل نیز به‌طور کلی بسیار کم است، البته با فرض عدم وجود مشکلاتی که ممکن است ریسک بیشتری ایجاد کنند.
قطع کردن
در این روش قسمتی از پوست زیر بغل قطع می‌شود، که این باعث به جا ماندن اسکارهای بزرگی می‌گردد. همچنین احتمال دارد زخم ایجاد شده به خوبی التیام نیابد. در حال حاضر چندان استفاده‌ای از این روش نمی‌شود.
در تزریق بوتاکس چیزی با عنوان هزینه درمان ثابت وجود ندارد. بنا به عوامل زیر هزینه تزریق بوتاکس متفاوت خواهد بود:
– منطقه ای که مورد درمان قرار می گیرد.
– تعداد قسمتهای که در صورت فرد درمان می شود در هزینه بوتاکس موثر است .
– تعداد عضلات که ممکن است از یک فرد به فرد دیگر تفاوت قابل ملاحظه ای داشته باشد.
– جنسیت بیمار در تعیین قیمت بوتاکس به علت اینکه آقایان نسبت به خانم ها عضلات قوی تری دارند به میزان دز بیشتری نیز نیاز دارند. قیمت تزریق بوتاکس بر اساس ویژگی‌های خاص شما، مناطق درمان و مقدار بوتاکس تزریق شده، متفاوت است.
