اسکار یک بخش طبیعی از فرایند بهبود زخم محسوب میشود با این حال گاهی اوقات ظاهر نامطلوب آنها میتواند علاوه بر زیبایی صورت باعث از بین رفتن اعتماد به نفس فرد شود. انواع مختلف اسکار واکنش متفاوتی به روش‌های درمانی موجود می‌دهند. متخصص پوست و مو که تجربه بالایی در زمینه درمان انواع اسکار دارد میتواند با توجه به ظاهر اسکار روی سطح پوست شما بهترین روش درمانی را توصیه کند.
آشنایی با اسکار
اسکار زمانی شکل می‌گیرد که لایه عمیقی از پوست، که به آن درمیس معروف است، آسیب ببیند. فراوانی عوامل می‌توانند منجر به ایجاد اسکار و آسیب دیدگی پوست شوند، از جمله عمل جراحی، تصادف، سوختگی، بیماری و برخی اختلالات پوستی مثل آکنه.
بعد از آسیب دیدن، پوست شروع به ترمیم خود میکند و یک لایه بافت جدید را تولید میکند که در ساختار و بافت با نواحی اطراف تفاوت دارد. با این حال، در بسیاری از موارد، پوست به درستی ترمیم نمی‌شود. به طور کلی، اسکار به دلیل واکنش بدن برای پوشاندن زخم شکل می‌گیرد. در طول زمان، بدن تلاش میکند تا برجستگی ایجاد شده را بهبود بخشد. با این حال، قدرت بدن برای انجام این کار به اندازه و نوع اسکار و همچنین فاکتورهای فردی مانند ژنتیک، سن و سلامت پوست بستگی دارد.
انواع رایج بافت اسکار
برای آنکه بتوان بهترین روش برای درمان اسکار را پیدا کرد باید ابتدا با نوع بافت اسکار آشنا شد. تعداد زیادی از بافت اسکار و ظاهری صاف و کمرنگ دارند و وضعیت ظاهری آنها در هیچ یک از سه گروهی که در بخش زیر به آنها اشاره می‌‌کنیم قرار نمی‌گیرد.
اسکار هایپرتروفیک
برخی از انواع بافت اسکار به علت تولید بیش از حد کلاژن در فرایند بهبود به وجود می‌‌آیند که به این نوع بافت اسکار، اسکار هایپرتروفیک گفته میشود. این نوع بافت در محدوده اطراف زخم باقی می‌ماند.
اسکار کلوئید
در مواردی که فرایند ترمیم به صورت بیش فعالانه رخ میدهد بافت اسکار در نقاط خارج از محدوده اصلی زخم نیز ایجاد می‌گردد. به این نوع بافت اسکار که حالت برجسته و توده مانند دارد اسکار کلوئید گفته میشود و برخلاف اسکار هایپرتروفیک معمولاً رنگ آن تیره است و در هنگام لمس کردن سفت به نظر می‌رسد. زنان و افرادی که رنگ پوست آنها تیره است و همچنین افرادی که سابقه خانوادگی کلوئید را دارند بیشتر در معرض بروز این نوع بافت اسکار قرار دارند. درمان نکردن بافت اسکار کلوئید باعث میشود که این بافت به رشد خود ادامه دهد و در نهایت یک ساختار برجسته را به وجود می‌‌آورد که منجر به بروز التهاب خواهد شد.
بافت اسکار آتروفیک
بافت اسکار آتروفیک به بافتی گفته میشود که زیر سطح پوست به وجود می‌آید و علت بروز آن کمبود کلاژن در دوران بهبود است. تعداد زیادی از اسکار آکنه در این گروه قرار دارند. این نوع بافت اسکار باعث تغییر رنگ پوست خواهد شد و گاهی اوقات پوست به رنگ قرمز یا قهوه ای به نظر می‌رسد. به این وضعیت هایپرپیگمنتیشن گفته میشود. گاهی اوقات بافت اسکار در مقایسه با نواحی اطراف روشن تر است و از آن تحت عنوان هایپوپیگمِنتِیشِن یاد میشود.
روش‌های درمان بافت اسکار
روش‌های مختلفی وجود دارد که می‌توانند به طور کامل بافت اسکار را از روی سطح پوست بردارند. معمولاً زمان لازم برای درمان بافت اسکار پس از بروز آسیب ایجاد شده حدود ۸ هفته است با این حال گاهی اوقات این زمان کوتاه تر یا بلند تر خواهد شد. خوشبختانه میتوان به کمک روش‌های درمانی موجود حتی بافت اسکار قدیمی را نیز به خوبی درمان کرد. مراجعه به یک پزشک با تجربه که تخصص خوبی در زمینه اسکار دارد میتواند شما را به نتایج دلخواه برساند بدون آن که پس از درمان نیاز به استراحت در منزل داشته باشید. پزشک پس از ارزیابی بافت اسکار شما و با توجه به نیازها و خواسته‌هایی که دارید به طراحی یک برنامه درمانی می‌پردازد و از روش‌های زیر استفاده خواهد کرد. در مواردی که پزشک از چند روش برای بهبود ظاهر بافت اسکار استفاده کند از این روش تحت عنوان درمان ترکیبی یاد خواهد شد.
درمان اسکار با لیزر
فناوری لیزر به پزشک کمک میکند بتواند به طور ایمن و موثر و بدون نیاز به انجام عمل جراحی به درمان تعداد زیادی از بافت اسکار بپردازد و مشکلات بیمار در ارتباط با زیبایی ظاهری پوست و اعتماد به نفس او را درمان کند. در گذشته درمان بافت اسکار کار دشواری بود اما امروزه به کمک فناوری لیزر که یک روش درمانی دقیق و موثر است میتوان به طور صحیح به درمان بافت اسکار پرداخت. درمان بافت اسکار با لیزر در فاصله زمانی کوتاهی انجام میشود و یک روش نسبتا بدون درد محسوب می‌گردد.
- درمان با لیزر یک روش موثر است و نتایج قابل قبولی را به وجود می‌‌آورد.
- درمان با لیزر بدون درد و ناراحتی انجام میشود یا شما دچار درد بسیار خفیفی خواهید شد.
- پس از درمان نیازی به استراحت در منزل نخواهید داشت.
لیزر فرکشنال
لیزر فراکشنال یک روش درمانی غیر تهاجمی برای جوان سازی پوست است که طی مدت کوتاهی و بدون ایجاد درد و ناراحتی یا نیاز به استراحت نتایج مطلوبی را به وجود می‌‌آورد. لیزر فرکشنال فقط یک لایه سطحی از پوست را درمان میکند و این امر بدین معنا است که پوست سالم در ناحیه درمان شده میتواند به سرعت فرایند بهبود را طی کند. لیزر فرکشنال یک روش ایمن و موثر است و همه افراد با انواع مختلف گروه پوستی می‌توانند متقاضی درمان با این روش باشند. لیزر فرکشنال برای درمان اسکار آکنه، اسکار عمل جراحی و اسکار سوختگی کاربرد دارد. میتوان از این دستگاه برای رفع چین و چروک و خطوط صورت یا آسیب دیدگی پوست ناشی از نور آفتاب نیز استفاده کرد. لیزر فرکشنال به درون لایه‌های عمیق پوست نفوذ میکند و نور متمرکز آن ناحیه مورد نظر را هدف قرار میدهد. پوست با تولید کلاژن جدید و سالم به نور لیزر واکنش نشان میدهد و به رفع بافت اسکار موجود می‌پردازد. شما میتوانید فوراً شاهد نتایج حاصل از درمان باشید اما نتایج نهایی پس از بهبود پوست به دست خواهد آمد.
لیزر رنگی پالسی
لیزر رنگی پالسی یک روش موثر و ایمن است که به بهبود بافت و رنگ پوست کمک میکند. این دستگاه از نور زرد متمرکز و بی‌خطر برای توجه به عروق خونی پوست استفاده میکند. با استفاده از نور لیزر، عروق آسیب دیده گرم شده و بدون تأثیر منفی بر روی پوست اطراف، این عروق بهبود خواهند یافت. لیزر رنگی پالسی یک روش درمانی امن و موثر است که به مدت چند دقیقه انجام میشود و نیازی به بی‌حسی ندارد.
استفاده از لیزر رنگی پالسی برای درمان انواع مختلف بافت اسکار، از جمله اسکار هایپرتروفیک، مناسب است. برای دستیابی به نتایج مطلوب، تعدادی جلسه درمانی بسته به نوع بافت اسکار شما لازم است. همکاری با پزشک خود و پیروی از برنامه درمانی تعیین شده از اهمیت بالایی برخوردار است تا به بهترین نتیجه ممکن دست یابید.
ژل بلافیل برای درمان اسکار
ژل بلافیل محصولی است که میتواند نتایج خوبی را به وجود بیاورد و ماندگاری آن حدود ۵ سال است. این نوع ژل برای درمان اسکار آکنه و سایر بافت اسکار که پوست حالت فرورفته پیدا کرده است کاربرد دارد. ژل بلافیل به پر کردن ناحیه آسیب دیده پوست کمک میکند تا سطح پوست صاف و یکدست شود. ژل بلافیل برخلاف سایر انواع ژل که از هیالورونیک اسید ساخته شده اند به بهبود شرایط پوست کمک میکند و به سادگی از بین نمی‌رود. مولکول‌های پلی اتیل متاکریلات درون ژل به صورت معلق وجود دارند و هنگامی که به درون ناحیه موردنظر تزریق می‌‌شوند یک ساختار محافظ بی نظیر را به وجود می‌‌آورند که بافت کلاژن طبیعی روی آن شروع به ساخته شدن خواهد کرد. پس از آنکه ژل از بین رفت یک لایه محکم و بادوام از بافت کلاژن را درون پوست به جا می‌گذارد و نتایج مطلوبی را ایجاد میکند.
میکرونیدلینگ
میکرونیدلینگ برای انواع مختلف گروه پوستی کاربرد دارد و یکی از روش‌های بسیار ایمن در عرصه زیبایی و پزشکی محسوب می‌گردد. میکرونیدلینگ زمانی که برای درمان بافت اسکار مورد استفاده قرار می‌گیرد به همراه رادیوفرکانسی نتایج مطلوبی را به وجود می‌‌آورد. جراحات کوچکی که در طول درمان به وجود می‌‌آیند به لایه خارج پوست آسیبی نمی‌رسانند اما بدن را تحریک می‌کنند به طور طبیعی به ترمیم خود بپردازد و کلاژن بیشتری را تولید نماید. انرژی رادیوفرکانسی به تسریع فرآیند بهبود پوست کمک میکند. رادیو فرکانسی و میکرونیدلینگ در کنار یکدیگر به بهبود واحد پوست و رفع بافت اسکار کمک خواهند کرد. ممکن است شما تا چند ساعت پس از درمان با میکرونیدلینگ دچار قرمزی پوست شوید که معمولاً این وضعیت با گذر زمان بهبود پیدا میکند و شما میتوانید شاهد بهبود پوست خود باشید. به طور کلی شما به چند جلسه درمان نیاز دارید تا نتایج مطلوبی را به دست بیاورید.
تزریق استروئید برای درمان اسکار کلوئید
معمولاً از تزریق استروئید به عنوان یک روش عالی برای افرادی که دچار اسکار کلوئید هستند یاد میشود. استروئید باعث میشود فیبروبلاست‌ها یی که روی سطح پوست به وجود آمده اند از بین بروند و پوست به بازسازی بافت اسکار بپردازد. اگرچه تزریق استروئید میتواند به بهبود ظاهری اسکار کلوئید کمک کند معمولا نمی‌تواند به طور کامل آن را از بین ببرد به همین دلیل متخصص پوست استفاده از روش‌های درمانی مکمل از قبیل لیزر درمانی یا سایر روش‌های موجود را توصیه میکند. در اکثر موارد شما به چند جلسه درمان نیاز دارید تا نتایج مطلوبی را به دست بیاورید.
مراقبت‌های پس از درمان اسکار
پس از درمان پزشک با شما در خصوص نکات مرتبط با مراقبت از پوست صحبت خواهد کرد. این مراحل به نوع روش درمانی انجام شده و نیازهای خاص شما بستگی دارد. با این حال برخی از نکات کلیدی که شما باید از آنها پیروی کنید به شرح زیر می‌باشد:
- از پوست خود در برابر نور آفتاب محافظت کنید. پزشک از شما می‌خواهد که تا یک بازه زمانی خاص که معمولا ۴۸ ساعت طول می‌‌کشد از قرار گرفتن در معرض نور مستقیم آفتاب خودداری کنید. در صورتی که مجبور هستید بیرون بروید باید به شدت از پوست خود در برابر پرتوهای خطرناک خورشید محافظت کنید. هر روز از کرم ضد آفتاب استفاده کنید و به کمک لباس و کلاه مناسب بدن خود را بپوشاند تا حد امکان در سایه قرار بگیرید.
- صورت خود را به آرامی تمیز کنید و از استفاده از اسکراب یا محصولات مشابه خودداری نمایید و اجازه دهید پوست شما به طور طبیعی به ترمیم خود بپردازد.
- تا چند روز پس از درمان از استفاده از محصولاتی که حاوی رتینوئید، گلیکولیک اسید و ویتامین سی هستند خودداری کنید. در عوض از محصولات مناسب و توصیه شده توسط پزشک استفاده کنید تا به ترمیم پوست خود کمک نمایید.
- طرز استفاده از لوازم آرایش در ناحیه ای که درمان شده است خودداری کنید زیرا پوست شما پس از درمان باید توانایی ترمیم خود را داشته باشد. متخصص پوست به شما می‌گوید که چه موقع مجاز به استفاده از لوازم آرایش هستید.
مراقبت از زخم برای پیشگیری از بروز بافت اسکار یا تشکیل اسکار برجسته
اکنون به سوالی پرداخته میشود که چگونه میتوان از تشکیل بافت اسکار جلوگیری کرد؟ مراقبت صحیح از زخم‌ها و سایر آسیب‌های پوستی نقش بسزایی در فرآیند ترمیم پوست ایفا میکند. با مراقبت صحیح از پوست خود، میتوانید از تشکیل بافت اسکار جلوگیری کنید یا در نهایت، ایجاد یک بافت اسکار کوچک روی پوستتان را کاهش دهید. با این حال، باید به یاد داشته باشید که در برخی موارد، با وجود مراقبت‌های درست، هنوز ممکن است بافت اسکار شکل گیرد.
یک نکته مهم این است که زخم خود را به آرامی و با دقت با آب و صابون شستشو دهید. از استفاده از هیدروژن پروکسید خودداری کنید، زیرا در ابتدا حباب‌هایی تولید میکند و ممکن است فکر کنید که زخم را به طور صحیح ضدعفونی کرده‌اید، اما در واقع میتواند به پوست آسیب برساند. در پایان، باید زخم خود را با استفاده از ژل مرطوب‌کننده مخصوص نگه داشته و با باند استریل بپوشانید.
نکاتی برای مراقبت از بافت اسکار
در سال اول که بافت اسکار در حال بهبود و ترمیم خود است شما باید از آن در مقابل نور آفتاب محافظت کنید. استفاده از کرم ضد آفتاب مناسب و مواردی از قبیل کلاه یا دستکش میتواند از بافت اسکار مراقبت کند. کرم ضد آفتاب باعث میشود که از تیره شدن رنگ بافت اسکار ناشی از پرتوهای فرابنفش خورشید جلوگیری گردد. محصولات متعددی در بازار وجود دارد که در مراحل اولیه به طرح بافت اسکار کمک می‌کنند. بیوکورنئوم ژل سیلیکونی تخصصی است که از پوست در برابر نور آفتاب محافظت میکند. هنگامی که ژل روی پوست خشک میشود یک لایه سیلیکونی محافظ را روی سطح اسکار ایجاد میکند که از پوست در برابر تغییر رنگ محافظت میکند. متخصص پوست به ارزیابی پوست شما می‌پردازد و با توجه به نتایج حاصل از معاینات اولیه روش‌های درمانی مناسب در مراحل اول را توصیه خواهد کرد.