اگر از شکنندگی ناخنهای خود رنج می‌برید باید بدانید که شما تنها نیستید. متخصصان معتقدند که در حدود ۲۰ درصد از افراد از اونیکورکسی (اصطلاح پزشکی برای ناخنهای شکننده) رنج می‌برند. اما برای تقویت ناخنهای شکننده چه باید کرد. در حالی که ضعیف شدن و شکننده شدن ناخن‌ها ممکن است به شکل‌های مختلفی بروز کند (مانند تشکیل شیار یا پوسته‌پوسته شدن ناخن). اصطلاح اونیکورکسی به حالتی اطلاق می‌شود که در آن، ناخن بیمار دچار شکستگی‌های طولی می‌شود و روی سطح آن ناهمواری‌هایی به صورت شیاری به وجود می‌آید.
علائم شکنندگی ناخن
در صورتی که ناخنهای خشک و شکننده داشته باشید، لایه‌های پروتئینی موجود در ناخن شما ممکن است جدا شده و شکسته شده باشند. این علائم شکنندگی ناخن باعث می‌شود سطح ناخن ناهموار شده و به صورت طولی به صفحات و پوسته‌هایی تقسیم شود. در بعضی موارد، یک لایه زرد رنگ کراتینی زیر ناخن شکل می‌گیرد و باعث ایجاد بستری برآمده زیر ناخن می‌شود که ناخن را از بستر جدا کرده و آن را شل می‌کند (این وضعیت را اونیکولیسیس می‌نامند). در این حالت، اگر ناخن بشکند، رشد طبیعی نخواهد داشت.
اگرچه دیستروفی و شکنندگی ناخن به خودی خطرناک نیستند، اما ناخنهای آسیب‌دیده ناخوشایند و دردناک هستند. این وضعیت باعث احساس خجالت و ناراحتی در بیمار در مواقع اجتماعی می‌شود، زیرا ظاهر ناخن‌ها زیبایی آنها را کاهش می‌دهد.
علت‌ها و دلایل شکنندگی ناخن
مهمترین دلیل شکنندگی ناخن‌ها، ابتلا به قارچ ناخن یا اونیکومایکوسیس (onychomycosis) می‌باشد. قارچ‌ها، میکروارگانیسم‌های انگلی هستند که می‌توانند از طریق برش‌های بسیار ریز یا از طریق فضای کوچک بین ناخن و پوست زیر آن، وارد ناخن شوند. ناخن شست پا بیشتر از ناخنهای دیگر در معرض ابتلا به قارچ ناخن می‌باشد، چرا که پوشیدن کفش‌های تنگ، فضای بسیار مناسب و ایده‌آلی برای رشد قارچ‌ها فراهم می‌کند. عفونت‌های قارچی ناخن پا، علاوه بر شکنندگی و پوسته‌پوسته شدن ناخن، موجب تغییر رنگ و ضخیم شدن آن نیز می‌شوند.
پسوریازیس ناخن نیز می‌تواند به شکنندگی ناخن‌ها منجر شود. نیمی از افرادی که به پسوریازیس پوستی مبتلا هستند، به پسوریازیس ناخن نیز مبتلا می‌شوند. این بیماری موجب تشکیل ضایعاتی در زیر ناخن می‌شود که باعث تغییرشکل دادن و شکستن ناخن می‌شوند. وجود حفره‌هایی در ناخن، شل شدن ناخن، شکنندگی و تغییر رنگ ناخن از علائم ابتلا به پسوریازیس ناخن هستند.
آسیب‌های وارد شده به ناخن نیز یکی دیگر از علل شکنندگی ناخن است. قرار گرفتن ناخن تحت فشار قوی یا وارد شدن ضربه شدید به ناخن، می‌تواند باعث تجمع خون در زیر ناخن شود که این موضوع نیز با عث تغییر رنگ و شکنندگی ناخن می‌شود. در نهایت ممکن است ناخن از بستر خود جدا شود و بیافتد. در صورت که بستر ناخن بر اثر ضربه یا فشار آسیب دیده باشد، ممکن است ناخن جدید به شکل صحیحی رشد نکند.
در برخی موارد، شکننده شدن ناخن‌ها می‌تواند نشان‌دهنده‌ی ابتلا به بیماری‌ها و مشکلات جدی‌تری مانند سوءتغذیه، پرکاری تیروئید یا دیگر اختلالات غدد درون‌ریز بدن باشد.
درمان خشکی و شکنندگی ناخن
در صورتی که ناخنهای شما شکننده، پوسته‌پوسته و دارای شکاف شده‌اند، این مشکل به احتمال زیاد به عوامل محیطی مربوط می‌شود. بنابراین شما با ایجاد تغییرات کوچک و ساده‌ای در سبک زندگی خود می‌توانید این مشکل را حل کنید. به عنوان مثال برای مدت زمان خیلی طولانی دست و پاهای خود را در آب نگذارید و بعد از این که دست یا پای شما خیس شدند، حتما آنها را کاملا خشک کنید. برای شستن دستان خود از یک صابون ملایم استفاده کنید و در شستن دستان خود افراط نکنید. سعی کنید از قرار دادن ناخن خود در معرض مواد شیمیایی مانند لاک‌پاک‌کن‌های قوی خودداری کنید و مرتبا ناخنهای خود را با کرم مرطوب کنید.
اما در صورتی که قارچ یا پسوریازیس ناخن، علت شکنندگی ناخنهای شما هستند، لازم است حتما برای درمان آن اقدام کنید و هر چه قدر زودتر درمان را شروع کنید، نتایج بهتری به دست خواهید آورد. برای درمان قارچ خفیف تا متوسط ناخن، کرم‌ها، پماد‌ها و لاک‌های مختلفی وجود دارند که به صورت غیرتجویزی از داروخانه قابل تهیه هستند. یکی دیگر از راه‌های درمان قارچ ناخن استفاده از محلول‌های مخصوص قارچ و پسوریازیس است که به صورت موضعی استفاده می‌شود. فرمولاسیون ویژه‌ی این محلول‌ها با هیدراته کردن ناخن، باعث بهبود ظاهر آن شده و سطح ناخن را صاف و از میزان تغییر رنگ آن می‌کاهد. این تغییرات در اغلب موارد ظرف دو هفته قابل رویت خواهند بود. این محلول‌ها با نفوذ به بافت ناخن، شرایط محیطی ناخن را تغییر می‌دهند و مانع از رشد قارچ‌ها می‌شوند.
در موارد ی که عفونت قارچی ناخن شدید باشد، ممکن است استفاده از درمان‌های موضعی به تنهایی موثر نباشد و پزشک شما استفاده از داروهای ضدقارچ خوراکی یا انجام لیزردرمانی را برای از بین بردن قارچ‌ها تجویز کند.
هر چند هیچ روشی برای درمان کامل پسوریازیس ناخن نیست، گاهی در موارد ابتلا به پسوریازی شدید از روش تزریق استروئید استفاده می‌شود.
درمان قارچ ناخن پا و پسوریازیس بسیار چالش‌برانگیز است، چرا که صرف‌نظر از روش درمانی که انتخاب کرده‌اید، درمان کامل این مشکل ممکن است برای ناخن شست پا تا یک سال و برای ناخنهای دیگر تا ۶ ماه طول بکشد.
روش‌های درمانی اثبات نشده برای شکنندگی ناخن
داروها و مواد زیر، هر کدام در دوره‌ای به عنوان درمان شکنندگی ناخن معرفی می‌شدند، اما تمامی این موارد در یک چیز مشترک هستند و آن این است که موثر بودن هیچ یک از آنها به طور علمی اثبات نشده است:
- سیلیکون
- گیاه دم‌اسبی (یا علف هفت‌بند)
- مکمل کلسیم
- آهن
- ویتامین A
- داروی سیستئین
- روی
با توجه به تحقیقات انجام شده تاکنون، نمی‌توان به طور قطع ادعا کرد که مواد مورد استفاده در درمان شکنندگی ناخن تأثیر قابل توجهی دارند. با این حال، تحقیقات موجود در این زمینه هنوز کافی نیستند و برخی از این تحقیقات توسط شرکت‌هایی انجام شده‌اند که در تولید این مواد فعالیت داشته‌اند و سعی داشته‌اند این محصولات را به عنوان راهکاری مؤثر برای درمان شکنندگی ناخن معرفی و تبلیغ کنند. از این رو، مصرف‌کنندگان باید در استفاده از این مواد با احتیاط عمل کنند، زیرا اثربخشی و تأثیرات آنها هنوز به طور قطعی ثابت نشده است و نیاز به تحقیقات بیشتری دارد.
چگونه ناخن‌هایم را تقویت کنم؟
قدم اول در درمان و تقویت ناخن های شکننده، رفع علل زمینه ای این مشکل و مراقبت مناسب و صحیح از ناخن با استفاده از روش‌های زیر است:
- رژیم‌غذایی متعادل: داشتن رژیم‌غذایی متعادل و مصرف تمامی پروتئین‌ها، ویتامین‌ها و املاح مورد نیاز بدن برای سلامت ناخن‌ها بسیار اهمیت دارد. نقش بیوتین در درمان شکنندگی ناخن‌ها هنوز مورد بحث است، اما نتایج برخی از تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف این ماده موجب ضخیم شدن ناخن‌ها می‌شود.
- مراقبت از ناخن‌ها
- اگر ناخنهای شما خشک به نظر می‌آیند، هر روز به مدت ۵ دقیقه آنها را را در آب ولرم قرار دهید و سپس روی ناخن و پوست اطراف آن کرم مرطوب‌کننده بزنید. شما می‌تواند برای این کار از روغن نارگیل یا کرم‌های مرطوب کننده دست استفاده کنید.
- از تماس طولانی‌مدت ناخن با آب و مواد شوینده خودداری کنید.
- هنگام انجام کارهای خانه، از دستکش استفاده کنید.
- ناخنهای خود را به طور منظم کوتاه کنید، چرا که ناخنهای بلند بیشتر در معرض آسیب هستند.
- در مصرف محلول‌های لاک‌پاک‌کن و محلول‌های ضدعفونی‌کننده‌ی دست افراط نکنید.
- کفش مناسب بپوشید و همیشه توجه داشته باشید که قسمت جلوی کفش برای انگشتان شما فضای کافی داشته باشد.
- ناخنهای خود را به طور مرتب سوهان بزنید تا شکستگی‌های کوچک سر ناخن برطرف شوند، چرا که شکستگی‌های ریز می‌توانند موجب تسریع روند شکسته شدن کامل ناخن شوند.
- لاک ناخن: برخی از لاک‌های موجود در بازار دارای مواد طبیعی هستند که گفته می‌شود ضخامت ناخن را بهبود می‌دهد. البته تاثیرگذاری این لاک‌ها هنوز به طور کامل ارزیابی نشده است.
چه زمانی لازم است به متخصص پوست مراجعه کنم؟
لازم است به متخصص پوست مراجعه کنید اگر:
- توصیه‌های گفته شده در بالا کمکی به درمان شکنندگی ناخن شما نمی‌کند.
- همزمان با شکنندگی ناخن، مشکلاتی مانند ریزش مو، کم‌خونی، خستگی مفرط و سایر علائم عمومی دیگر را دارید.
- به غیر شکنندگی ناخن‌ها، متوجه علائم دیگری مانند وجود حفره در سطح ناخن، تغییر رنگ و زبر شدن سطح ناخنهای خود شده‌اید.
