سلولیت یک وضعیت است که در آن، چربی ها در زیر لایه پوست به صورت زبر و با الگوی خاصی در بدن زنان تجمع می‌یابند. این وضعیت عمدتاً در نواحی مانند ران، کفل، شکم و لگن مشاهده می‌شود. الگوی ذخیره چربی در بدن زنان متفاوت از آنچه در مردان دیده می‌شود است. چربی بدن زنان درون ستون‌هایی به نام “سپتوم” قرار می‌گیرد که یکپارچه و پیوسته نیستند و به صورت سازمان‌یافته اند. این چربی درون ساختاری شبیه به نرده‌های حفاظتی ذخیره می‌شود. به عبارت دیگر، چربی بدن زنان در لایه‌های زیرین قرار دارد و به پوست متصل نیست. از طرفی، چربی بدن مردان در لایه‌های عمیق‌تری قرار دارد و به پوست متصل است. این چربی در ساختاری شبیه به “توری‌های فلزی” ذخیره می‌شود و بنابراین چربی‌ها در مردان به نحوی بهتر حفظ و نگهداری می‌شوند. در حال حاضر، تقریباً ۹۰ تا ۱۰۰ درصد زنان به طوری یا دیگری مبتلا به سلولیت هستند. این وضعیت بخشی از ساختار طبیعی بدن زنان را تشکیل می‌دهد. البته تقریباً ۱۰ درصد مردان نیز ممکن است به سلولیت مبتلا شوند. عبارت “سلولیت” یک اصطلاح پزشکی نیست، بلکه در دهه ۷۰ توسط فرانسوی‌ها ابداع شده است. در علم پزشکی، این وضعیت با عنوان‌هایی مانند “ادیپوس ادماتوز”، “تغییر حالت درما پنیکیولوزیس”، “وضعیت کوتیس پروتروزوس” و “گاینوید لیپو دیستروفی” شناخته می‌شود. همچنین در زبان عامیانه به آن با نام‌های “سندرم پوست پرتقالی” و “پوست پنیری” اشاره می‌شود. در ادامه بهترین روش‌های درمان سلولیت بررسی خواهند شد.
چه عواملی باعث ایجاد سلولیت می‌شوند؟
به یاد داشته باشید که سلولیت بیانگر یک الگوی طبیعی از نحوه ذخیره‌سازی چربی در زنان میباشد. مطالعات بالینی نشان می‌دهد تفاوتی بین نوع چربی ذخیره شده در سلولیت و چربی‌های دیگر ذخیره شده در زیر پوست، وجود ندارد. مشکل در نحوه ذخیره‌سازی چربی‌ها است. در طول مراحل مختلف زندگی زنان مثل دوره‌های قاعدگی، بلوغ، بارداری و غیره میزان استروژن دستخوش تغییرات زیادی خواهد شد. این موضوع به‌علاوه رژیم غذایی و سبک زندگی، باعث می‌شود سلول‌های چربی حجمشان افزایش یافته و در پی آن در امتداد الیاف‌ها یا همان سپتوم ها کشیده و برآمده شوند. علائم سلولیت بصورت یک بسته چربی که دچار برآمدگی شده است. ، میباشد. این کار باعث به وجود آمدن برآمدگی و فرورفتگی‌هایی می‌شود که به آن سلولیت می‌گویند. درواقع فرورفتگی‌ها معرف سطح اصلی پوست شما هستند.
سلولیت حاصل سه عامل است:
- چربی‌ها: هنگامی که سلول‌های چربی بزرگ می‌شوند، مجبورند از ساختار تعیین شده توسط فیبرها یا الیاف پیروی کنند. ساختارهایی که چربی‌های زیر پوست درآن‌ها ذخیره می‌شوند. این چربی‌ها حدود هشتاد در صد از چربی‌های بدن را تشکیل می‌دهند. متأسفانه زنان نسبت به مردان چربی زیرپوستی بیشتری دارند (حدود ۳ برابر بیشتر).
- الیاف یا فیبرهای ساختاری: سپتوم‌ها که ستون ساختاری ذخیره‌سازی چربی‌ها را تشکیل می‌دهند، بنا به دلایلی که ذکر شد و برخی دلایل دیگر، ضخیم و ملتهب می‌شوند. این پدیده باعث می‌شود، چربی‌ها فشرده شده و به سمت بالا و خارج از محدوده ذخیره شده کشیده شوند. درنتیجه سطح پوست ناصاف شده و ظاهری شبیه پوست پرتقال پیدا می‌کند که به آن سلولیت می‌گویند.
- استحکام: پوست زنان بسیار نازک‌تر از مردان است. با افزایش سن و قرار گرفتن در معرض نور خورشید، کلاژن پوست که ظاهر پوست را نرم و صاف‌تر نشان می‌دهند ضعیف شده و باعث می‌شود سلولیت بیشتر خود را نمایان کند.
احتمالاً هیچ راهی برای جلوگیری کامل از سلولیت وجود ندارد زیرا که این موضوع بخشی از آناتومی زنان را تشکیل می‌دهد. اما مواردی وجود دارد که ممکن است میزان سلولیت را افزایش دهد و آن را در بدن زنان برجسته‌تر سازد:
- ورزش و تغذیه: افرادی که چربی و کربوهیدرات زیادی مصرف می‌کنند، توانایی بدنشان در سوزاندن کالری‌های اضافی کاهش می‌یابد، در نتیجه میزان سلولیت در آن‌ها افزایش می‌یابد. همچنین افراد کم تحرک یا کسانی که مجبورند دریک موقعیت خاص برای مدت طولانی نشسته یا بایستند، بیشتر در معرض سلولیت قرار می‌گیرند. بهترین روش درمان سلولیت اصلاح سبک زندگی در تغذیه و ورزش میباشد .
- هورمون‌ها: تغیر الگوی هورمون‌های یک زن، به‌خصوص استروژن، احتمالاً به بروز سلولیت کمک خواهد کرد. استروژن، انسولین، نور آدرنالین، تیروئید و سطح پرولاکتین نیز سلولیت را تحت تأثیر قرار می‌دهند، اما مکانیسم اثر آن‌ها هنوز به مطالعات بیشتری نیاز دارد.
- ژنتیک: ممکن است عوامل ژنتیکی ویژگی‌هایی در شما ایجاد کنند که شما را بیشتر در معرض سلولیت قرار می‌دهد. عواملی همچون گردش خون ضعیف، سوخت‌وساز آهسته‌تر بدن و توزیع نامناسب چربی‌های زیرپوستی می‌تواند سلولیت را تحت تأثیر قرار دهد. شانس ابتلای به سلولیت در سفیدپوستان بیشتر از سیاه‌پوستان یا آسیایی‌ها است. سفیدپوستان موی قرمز، پوست نازک و حساس‌تری دارند، درنتیجه کلاژن آن‌ها در مقابل نور خورشید بیشتر آسیب می‌بیند و به همین دلیل سلولیت در آن‌ها بیشتر است. البته وجود سلولیت در مادر یا خواهر شما به معنای مبتلا شدن قطعی شما به آن نیست.
- رژیم غذایی یویو (گرفتن متناوب رژیم غذایی و رها کردن آن): گرفتن رژیم و رها کردن آن به صورت متناوب، باعث گسترش و انقباض سلول‌های چربی در امتداد الیاف‌ها می‌شود و این موضوع شرایط سلولیت را بدتر می‌کند.
- کمد لباس شما: شاید عجیب به نظر برسد اما پوشیدن لباس‌های چسبان، تنگ و کشی، به‌خصوص در اطراف باسن، جریان خون را کاهش داده و باعث تحریک سپتوم‌ها می‌شود. به‌خصوص اگر این وضعیت با نشستن طولانی مدت هم همراه شود، در این وضعیت احتمال بدتر شدن سلولیت بیشتر است.
آیا سلولیت به طور کامل درمان می‌شود؟
از لحاظ علمی رفع سلولیت بطور کامل امکان پذیر نیست ، چرا که فرایند رفع سلولیت، الگوی طبیعی ذخیره سازی چربی‌ها در بدن زنان است. اما درمان‌هایی وجود دارد که ظاهر سلولیت را کاهش می‌دهند و تا حد زیادی فرورفتگی‌ها را برطرف می‌کنند. در نتیجه ظاهر پوست زیباتر و صاف‌تر به نظر خواهد رسید.
آیا می‌توان با رژیم غذایی و ورزش از سلولیت رهایی پیدا کرد؟
بهبود تغذیه و انجام ورزش می‌تواند به کاهش چربی بدن کمک کند و برای سلامت کلی بدن مفید باشد. اما لازم به ذکر است که رژیم غذایی و ورزش تنها به کاهش چربی بدن اثر دارند و تأثیری بر التهاب، ضخیم شدن فیبرها و نازک‌تر شدن پوست ندارند. در واقع، افرادی که از سلولیت رنج می‌برند، اغلب زنانی هستند که رژیم غذایی سختی را رعایت می‌کنند، ورزش می‌کنند و به بهداشت خود دقت می‌کنند، اما با این حال، سلولیت آن‌ها بهبود نمی‌یابد و آن‌ها نیاز به درمان پوست چرب دارند.
چه درمانی بر سلولیت مؤثر است؟
درمان‌های متعددی برای درمان سلولیت وجود دارد. برخی از آن‌ها عبارت‌اند از:
متیل زانتین ها (Methylxanthines)
گروه خاصی از مواد شیمیایی هستند که آمینوفیلین، کافئین و تئوفیلین جزء آن‌ها محسوب می‌شوند. این مواد شیمیایی در بسیاری از کرم‌های درمان‌کننده سلولیت وجود دارند. زیرا توانایی آن‌ها در تجزیه و تخریب چربی‌ها به اثبات رسیده است.
مکمل‌های غذایی
محصولات مختلفی از جمله: گیاه ملیلتوس، بیوفلاونوئیدهای دانه انگور، عصاره جلبک دریایی، روغن گل مغربی و روغن ماهی در قالب مکمل‌های کمک‌کننده به رفع سلولیت، در دسترس قرار دارند. این محصولات اثرات مثبتی بر بدن دارند مانند افزایش سوخت و ساز بدن، بهبود گردش خون، حفاظت سلول‌ها در برابر مواد مخرب و کمک به تجزیه چربی‌ها. اما هیچ مطالعه بالینی معتبری تأثیر آن‌ها را بر درمان سلولیت به اثبات نرسانده است، چه‌بسا مصرف بیش‌ازحد آن‌ها خطراتی را هم در پی داشته باشد.
ماساژ درمانی
چندین دستگاه ماساژ دهنده مختلف برای درمان سلولیت به بازار معرفی شده است. معمولاً آن‌ها دارای سیلندرهایی هستند که نواحی آسیب دیده را دربر گرفته و آن‌ها را در داخل محفظه ماساژ می‌دهند. این نوع درمان بسیار گران است. در این روش از یک دستگاه الکتریکی استفاده می‌شود، دستگاه ناحیه آسیب دیده را تحت مکش قرار داده و تحت کشش و فشار ماساژ می‌دهد.
لیزر و یا پرتودرمانی
ترکیبی از ماساژ درمانی و پرتودرمانی است که در کاهش موقتی ظاهر سلولیت مؤثر است. هزینه آن از ماساژ درمانی بیشتر است زیرا که شامل دو روش درمانی می‌شود، همچنین برای درمان ممکن است به جلسات متعددی نیاز باشد تا نتیجه دلخواه به دست آید.
مزوتراپی (Mesotherapy)
این روش درمانی بحث‌برانگیز است. در این روش ترکیبی از داروها و مواد دیگر به طور مستقیم به بافت آسیب‌دیده تزریق می‌شود. عصاره گیاهان و ویتامین‌ها اغلب در این ترکیب‌ها استفاده می‌شوند. چند تزریق در چند جلسه متناوب انجام می‌گیرد. به همراه رژیم غذایی سالم و ورزش منظم، می‌توان از شر سلولیت رهایی پیدا کرد. ثابت شده استفاده از درمان موضعی کرم رتینول نیز می‌تواند در بهبود سلولیت مؤثر باشد.
حفره‌زایی اولتراسونیک (Ultrasound Cavitation)
یکی از جدیدترین پیشرفت‌ها در حوزه درمان سلولیت، استفاده از تکنیک حفره‌زایی اولتراسونیک میباشد. این روش بسیار موثر است و قادر به کاهش چربی بدن و سلولیت میباشد. در این روش، از دستگاه‌هایی استفاده می‌شود که قادر به ایجاد امواج انرژی با شدت بالا هستند. زمانی که این امواج بر روی بدن اعمال می‌شوند، حباب‌های کوچکی شکل می‌گیرند. این حباب‌ها در بافت چربی و مایع بین بافتی ایجاد می‌شوند. این روش به نام “کاویتاسیون اولتراسونیک” شناخته می‌شود. در این فرآیند، مایع بین بافتی در چند مرحله فاز تغییر می‌کند و به طور متناوب انقباض و انبساط می‌کند. به این ترتیب، سلول‌های چربی درون بدن متلاشی می‌شوند و آب و چربی آن‌ها به بافت‌های بدن رها می‌شوند. سپس این مایعات و چربی‌ها جذب می‌شوند و در کبد پردازش می‌شوند و در نهایت از بدن دفع می‌شوند. به طور کلی، این چربی‌ها ممکن است مورد استفاده قرار گیرند یا توسط بدن از بین برده شوند. این روش به طور قابل توجهی در کاهش چربی بدن و سلولیت مؤثر است و همچنین به بهبود قوام پوست و بهبود فیزیکی بدن کمک می‌کند. از زمان معرفی کاویتاسیون اولتراسونیک، توسط متخصصین پوست و کلینیک‌های زیبایی در سراسر جهان استفاده می‌شود.
