جوش هورمونی: چگونه آکنه‌های هورمونی صورت و بدن را درمان کنیم؟

جوش هورمونی یک نوع جوش است که به علت تغییرات ایجاد شده در سطح هورمون‌های بدن به وجود می‌آید. جوش هورمونی بسیار شایع است و معمولاً قابل پیش بینی می‌باشد زیرا اغلب در نزدیکی دوران پریود ایجاد می‌شود. جوش هورمونی بسیار آزار دهنده است و علاوه بر آن که زیبایی صورت را به چالش می‌‌کشند بر اعتماد به نفس فرد نیز تاثیرات منفی خواهد گذاشت. خوشبختانه جوش هورمونی همانند سایر انواع جوش قابل درمان است و می‌توان به کمک روش‌های درمانی موثر و ایمن و داروهای مختلف و همچنین تغییر سبک زندگی بیمار به درمان آن پرداخت. باید بتوان به کنترل جوش هورمونی پرداخت و عوارض حاصل از آن را به حداقل رساند.

جوش هورمونی چیست؟

جوش‌ها به دو نوع تقسیم می‌شوند، یکی از گروه جوش‌های هورمونی است. جوش‌ها زمانی ایجاد می‌شوند که بدن بیش از حد هورمون‌های خاصی تولید کند که پوست را تحریک می‌کنند تا چربی بیشتری تولید کند. تولید معمولی چربی توسط پوست باعث می‌شود که پوست سالم، نرم و جوان نگه داشته شود. اما وقتی هورمون‌ها بدن را به تولید بیشتر چربی تشویق می‌کنند، چربی تولید شده باعث بسته شدن فولیکول‌های مو و ایجاد آکنه می‌شود.

حساسیت هر فرد نسبت به هورمون‌های خاص متفاوت است، به این معنی که افزایش سطح یک هورمون ممکن است در برخی افراد جوش ایجاد کند، در حالی که در دیگران هیچ تأثیری نداشته باشد. حالا سوال این است که هورمون‌هایی کدام‌ها در ایجاد جوش صورت نقش دارند؟ مهمترین هورمونی که باعث ایجاد جوش می‌شود، تستوسترون است، یک هورمون آندروژن که باعث افزایش تولید چربی پوست و مسدود شدن فولیکول‌های مو می‌شود.

چگونه آندروژن باعث به وجود آمدن جوش هورمونی می‌شود؟

شاید باورتان نشود اما هورمون‌های مردانه باعث به وجود آمدن جوش هورمونی می‌شوند. در بدن همه زنان مقادیر کمی از هورمون‌های مردانه از قبیل تستسترون وجود دارد که در همه نقاط بدن یافت می‌شوند. این هورمون‌ها در انجام فعالیت‌های متعدد بدن از قبیل تامین سطح انرژی تا قدرت و انعطاف پذیری آن نقش مهمی را ایفا می‌کنند. هورمون‌ها در مقادیر بسیار پایین در بدن یافت می‌‌شوند و هنگامی که سطح آنها کمی افزایش یابد باعث ایجاد شدن تغییرات در سطح سلامت بدن و ظاهر آن خواهند شد. جوش هورمونی زمانی به وجود می‌‌آید که بدن به تولید مقادیر بیشتری آندروژن (هورمون‌های مردانه از قبیل تستسترون) بپردازد که بیش از مقدار مورد نیاز می‌باشد. در اکثر مواقع افزایش سطح تولید آندروژن در مراحل مختلف زندگی رخ می‌دهد. جوش هورمونی در دوران بلوغ بسیار شایع است. در این دوران بدن به تولید مقادیر بیشتری از آندروژن‌ها مانند تستسترون می‌پردازد که این امر باعث افزایش چربی زیر پوست و مسدود شدن منافذ پوست و به وجود آمدن جوش می‌شود. جوش هورمونی در همه افراد به یک شکل ایجاد نمی‌شود. در صورتی که سطح آندروژن در دوران پریود افزایش پیدا کند و حساسیت ژنتیکی شما به آندروژن بالا باشد در این شرایط شما در مقایسه با دیگران دچار جوش بیشتری خواهید شد. خوشبختانه می‌‌توان به کنترل جوش هورمونی پرداخته و به کمک داروهای مختلفی از قبیل آنتی بیوتیک، پماد موضعی و رتینوئیدهای موضعی تا حد قابل توجهی به درمان جوش هورمونی پرداخت.

جوش هورمونی چگونه به وجود می‌آید؟

 جوش هورمونی یک فرآیند چهار مرحله‌ ای است که در هر مرحله یک گام از فرآیند به وجود آمدن جوش انجام می‌شود:

• مرحله تولید هورمون: قبل از شروع پریود بردن سطح تولید آندروژن را افزایش می‌‌دهد. افزایش سطح هورمون تستسترون بدن را تحریک می‌کند به تولید چربی بیشتری بپردازد و به این ترتیب پوست چرب تر خواهد شد.
• مسدود شدن فولیکول‌های مو: در مرحله بعدی چربی تولید شده باعث مسدود شدن فولیکول‌های مو خواهد شد که به این ترتیب تعداد جوش سر سفید روی صورت ایجاد می‌‌شوند و در نهایت جوش ‌سر سیاه به وجود می‌آید.
• عفونت باکتریایی: باکتری درون جوش سر سیاه می‌‌افتد و باعث به وجود آمدن عفونت، درد و التهاب خواهد شد.
• التهاب: بدن در واکنش به عفونت باکتریایی ایجاد شده باعث می‌شود فولیکول‌های مسدود شده مو قرمز و متورم شده و باعث بروز درد شوند.

علائم جوش هورمونی چیست؟

جوش هورمونی معمولاً در ناحیه پیشانی و بینی و چانه به وجود می‌آید. جوشی که به علت تغییرات هورمونی انجام می‌شود ممکن است در سایر نقاط صورت به وجود بیاید به همین دلیل مشاهده جوش هورمونی در نقاط مختلف صورت از قبیل اطراف لب، روی گونه و چانه بسیار شایع است.

جوش هورمونی می‌‌تواند به صورت خفیف تا شدید به وجود بیاید که جوش هورمونی خفیف معمولاً هیچگونه دردی را ایجاد نمی‌‌کند و به صورت جوش سر سفید یا سر سیاه به وجود می‌آید. در اکثر موارد این نوع جوش هورمونی به صورت خود به خود و بدون نیاز به دارو از بین می‌رود. جوش هورمونی متوسط به صورت یک جوش بزرگ توصیف می‌‌شود که عفونت دارد و به صورت ضایعات ملتهب دیده می‌شود. جوش هورمونی می‌تواند از متوسط تا شدید به وجود می‌آید که اکثر ضایعات ایجاد شده ملتهب و قرمز و دردناک هستند. جوش هورمونی همانند جوش سر سفید و جوش سر سیاه می‌تواند باعث به وجود آمدن گره‌های متعدد روی سطح پوست شود که حاوی مایع می‌باشند. در صورتی که شما دچار آکنه متوسط تا شدید هستید این نوع جوش را تجربه خواهید کرد که معمولاً برای برطرف کردن آنها به خدمات پزشکی تخصصی نیاز دارید.

چگونه می‌توان جوش هورمونی را درمان کرد؟

روش‌های درمان جوش هورمونی بسته به شدت آسیب دیدگی صورت متفاوت است. اگر جوش هورمونی شما خفیف و قابل کنترل باشد، معمولاً نیازی به درمان خاصی ندارید و بهبود خواهید یافت. اما اگر جوش هورمونی شما بسیار شدید باشد، بهترین روش برای درمان آن استفاده از داروهای مخصوص آکنه می‌باشد. این داروها شامل ترتینوئین، آنتی‌بیوتیک‌ها و ایزوترتینوئین هستند.

روش‌های درمانی موجود برای بهبود جوش هورمونی شامل تغییر سبک زندگی و عادات روزمره، استفاده از داروهای خوراکی و موضعی است. در ادامه به بررسی این روش‌ها می‌پردازیم:

روش‌های درمانی طبیعی و تغییر سبک زندگی

 اگرچه تغییرات کوچک در سبک زندگی و اصلاح بهداشت صورت برای درمان جوش هورمونی شدید کافی نیست رعایت کردن این موارد در کنار استفاده از داروهای تجویز شده توسط پزشک می‌تواند به درمان جوش هورمونی خفیف تا متوسط کمک کند. شما می‌توانید با رعایت کردن موارد زیر به بهبود سلامت صورت تان کمک کنید:

• از خاراندن و دستکاری کردن جوش خود اجتناب کنید زیرا این کار باعث باز شدن جوش و ورود هوا می‌شود که به این ترتیب باکتری‌ها می‌‌توانند وارد منافذ پوست شده و ریسک بروز التهاب و به وجود آمدن ضایعات عفونی را افزایش دهند.
• بیش از دوبار در طول روز صورت خود را نشویید مگر آن که به شدت عرق کرده باشید. تعریق شدید باعث التهاب پوست صورت و شدیدتر شدن جوش هورمونی خواهد شد. سعی کنید روزی دو مرتبه صورت خود را بشویید و در صورت عرق کردن یا داشتن فعالیت جسمانی زیاد نیز از شستشوی صورت خود غافل نشوید.
• برای شستشوی صورت خود از استفاده از مواد شیمیایی اجتناب کنید. متاسفانه تعداد زیادی از شوینده‌های صورت حاوی ترکیبات شیمیایی قوی هستند که منجر به التهاب پوست خواهند شد. در صورتی که دچار جوش هورمونی هستید از شوینده‌های مخصوص لایه برداری صورت و سایر محصولات مراقبت از پوست استفاده نکنید.
• کمتر از لوازم آرایشی استفاده کنید و به طور کلی بهتر است در صورت داشتن جوش صورت از آرایش کردن و استفاده از محصولاتی که بر پایه آب قرار ندارند اجتناب نمایید. همه ما به خوبی می‌‌دانیم که این امر غیر ممکن است اما باید سعی کنید تعداد دفعات آرایش کردن خود را کاهش دهید.

 از لحاظ محیطی نیز می‌توانید با رعایت کردن موارد زیر به بهبود سلامت پوست خود کمک کنید:

• از رفتن به اماکن بسیار گرم که باعث عرق کردن می‌شوند خودداری کنید. در صورتی که هوا گرم و مرطوب است و سعی کنید کمتر بیرون بروید زیرا عرق کردن باعث بدتر شدن جوش و افزایش التهاب پوست خواهد شد و عفونت جوش را بدتر می‌کند.
• پس از ورزش کردن و داشتن فعالیت جسمانی سنگین که باعث عرق کردن شده است باید فوراً دوش بگیرید تا میزان تماس عرق با پوست شما به حداقل برسد.

 شما می‌توانید از روش‌های طبیعی زیر برای بهبود وضعیت پوست خود استفاده کنید:

• سعی کنید هر روز یک یا دو فنجان چای سبز بخورید زیرا طبق تحقیقات انجام شده چای سبز و چای سیاه هر دو دارای ترکیبات ضد التهابی خفیف می‌باشند که استفاده از آنها می‌‌تواند به بهبود جوش هورمونی خفیف تا متوسط کمک کند.
• به طور کلی نتایج شما از مصرف چای سبز و سایر روش‌های درمانی طبیعی به دست می‌آورید نسبتاً خفیف است به همین دلیل در صورتی که شما دارای چند عدد جوش کوچک هستید استفاده از این محصولات نمی‌‌تواند کمک چندانی به شما نماید.
• از ماسک صورت استفاده کنید. ماسک صورت ضد آکنه معمولاً حاوی آلفا هیدروکسی اسید است که به بهبود سلامت پوست کمک می‌کند.
• استفاده از ماسک طبیعی همانند چای سبز نمی‌تواند نتایج بسیار شگرفی را به وجود بیاورد اما می‌‌تواند تا حدی به بهبود وضعیت پوست کمک کند و جوش هورمونی را کنترل نماید.
• سعی کنید بیشتر از غذاهای حاوی آنتی اکسیدان استفاده نمایید زیرا عدم استفاده از آنتی اکسیدان می‌‌تواند باعث بدتر شدن التهاب و افزایش تعداد جوش هورمونی شود. استفاده از غذاهای گیاهی سرشار از آنتی اکسیدان ممکن است نتواند به اندازه داروهای شیمیایی موثر باشد اما می‌تواند تا حد قابل توجهی التهاب پوست را کاهش دهد.

رتینوئید و سایر محصولات موضعی

استفاده از محصولات طبیعی مانند چای سبز می‌تواند با تأثیرات مثبت در کنترل آکنه خفیف همراه شود اما معمولاً تاثیر چندانی در بهبود آکنه متوسط تا شدید ندارد. از سوی دیگر استفاده از داروهای رتینوئید می‌تواند یک ابزار قدرتمند برای کنترل جوش هورمونی باشد. رتینوئیدها از مشتقات ویتامین آ هستند که فرایند ترمیم و بازسازی پوست را افزایش میدهند و باعث می‌شوند پوست هر چه سریع تر به حالت طبیعی برگردد.

این امر بدین معنا است که چربی زمان لازم برای مسدود کردن منافذ پوست را ندارد در نتیجه جوش هورمونی کمتری روی پوست به وجود می‌آید. می‌توان رتینوئیدها را به صورت خوراکی یا موضعی استفاده کرد. شایع ترین نوع رتینوئید موضعی، ترتینوئین است، یک نوع رتینوئیک اسید که در محصولات مراقبت از پوست و داروهای مخصوص آکنه یافت می‌شود. استفاده از ترتینوئین ساده است و شما باید آن را هر روز روی صورت خود بمالید. تحقیقاتی که در رابطه با ترتینوئین برای درمان جوش صورت انجام شده نشان داده است که استفاده از آن به مدت سه تا شش ماه می‌تواند به کنترل آکنه کمک کند. استفاده از رتینوئید موضعی به درمان آکنه هورمونی کمک می‌‌کند. رتینوئید خوراکی از قبیل ایزوترتینوئین با تاثیرات بهتری در درمان جوش هورمونی همراه است. این دارو همچنین دارای برخی عوارض جانبی است و پزشک زمانی به تجویز رتینوئید خوراکی می‌پردازد که سایر روش‌های درمانی موضعی از قبیل ترتینوئین تاثیری در بهبود مشکل او نداشته باشد.

آنتی بیوتیک

آنتی بیوتیک جز داروهایی است که با عفونت باکتریایی مبارزه می‌‌کند و با تاثیرات بسیار خوبی در درمان جوش صورت همراه است و از بدتر شدن جوش هورمونی جلوگیری می‌کند. معمولاً استفاده از آنتی بیوتیک خوراکی برای درمان جوش هورمونی متوسط تا شدید تجویز می‌شود. معمولاً پزشکان برای درمان جوش هورمونی به تجویز آنتی بیوتیک همراه با رتینوئیدها مانند ترتینوئین می‌‌پردازند. رتینوئیدها باعث می‌شود فرایند ترمیم سلول افزایش یابد و از مسدود شدن منافذ پوست جلوگیری گردد. در صورت مسدود شدن منافذ پوست، آنتی بیوتیک از عفونی شدن آن جلوگیری می‌نماید و ریسک بروز التهاب به حداقل خواهد رسید. کلیندامایسین، تتراسایکلین، داکسی سایکلین، ترومایسین و ماینوکسی سایکلین از جمله داروهایی هستند که برای درمان جوش تجویز می‌شوند.

داروهای هورمونی

در نهایت در صورتی که جوش هورمونی به داروهایی از قبیل رتینوئیدها، آنتی ‌بیوتیک و سایر روش‌های موجود پاسخ ندهد پزشک به تجویز قرص هورمونی خواهد پرداخت. رایج ترین داروی هورمونی که برای زنان تجویز می‌شود تا جوش هورمونی آنها از بین برود قرص ضد بارداری است. قرص ضد بارداری حاوی اتینیل استرادیول است، یک نوع استروژن که به ایجاد تعادل آندروژن‌ها کمک می‌کند و از به وجود آمدن جوش هورمونی جلوگیری می‌نماید. به طور خلاصه می‌‌توان به کنترل جوش هورمونی پرداخت و مصرف یک دوره قرص ضد بارداری نتایج خوبی را به وجود می‌آورد. بهترین روش برای استفاده از داروهای هورمونی به منظور کنترل جوش صورت مشورت کردن با پزشک متخصص می‌باشد تا بهترین نوع داروی ضد بارداری خوراکی را با توجه به نیازهای خاص شما، سبک زندگی و سابقه پزشکی تان تجویز کند. آیا شما قبل از قرص ضد بارداری استفاده کرده اید؟ در صورتی که این دارو نتوانسته باشد به کنترل جوش هورمونی کمک کند پزشک به تجویز یک قرص هورمونی دیگر خواهد پرداخت. از مصرف خودسرانه هرگونه دارویی خودداری کنید و قبل از آن با پزشک تان مشورت نمایید.

یائسگی و جوش هورمونی

دوران یائسگی با کاهش طبیعی سطح هورمون‌های جنسی زنانه، مانند استروژن، همراه است. این کاهش هورمونی می‌تواند در برخی از زنان منجر به بروز جوش هورمونی شود. همانند جوش هورمونی که در زنان قبل از یائسگی رخ می‌دهد، جوش هورمونی ناشی از یائسگی نیز به دلیل تغییرات در سطح هورمون‌های بدن ایجاد می‌شود. با کاهش سطح استروژن، آندروژن‌ها باعث افزایش تولید چربی در بدن می‌شوند. اگر شما در معرض خطر آکنه قرار دارید، تغییراتی که در دوران یائسگی رخ می‌دهد، احتمال بروز جوش هورمونی در شما را افزایش می‌دهد. جوش هورمونی ناشی از یائسگی ممکن است به دلیل استفاده از داروهای مکمل هورمون برای کنترل علائم یائسگی به وجود آید.

اگر با جوش هورمونی ناشی از یائسگی مواجه شده‌اید، مناسب است با پزشک خود در مورد استفاده از رتینوئیدها، آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای هورمونی برای کنترل آکنه و کاهش تولید چربی توسط بدن مشورت کنید. پزشک شما می‌تواند بهترین روش درمانی را برای شما تعیین کند.