تبخال (هرپس سیمپلكس): علت، علائم و درمان آن

تبخال یک عفونت شایع ویروسی است که معمولاً توسط ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) ایجاد می‌شود. اگر تا به حال تبخال داشته باشید، این به معنای مبتلا شدن به ویروس هرپس سیمپلکس می‌باشد. بیشتر تبخال‌ها ناشی از عفونت ویروس هرپس سیمپلکس نوع ۱ (HSV-1) هستند. تبخال‌هایی که توسط HSV-1 ایجاد می‌شوند، به عنوان تبخال اطراف دهان، تبخال دهان و تبخال لب‌ها شناخته می‌شوند.

ویروس هرپس سیمپلکس نوع ۲ (HSV-2) نیز نوع دیگری از ویروس هرپس سیمپلکس است که معمولاً باعث ایجاد تبخال‌های منتشر شده بر روی اعضای تناسلی می‌شود. با این حال، هر دو نوع HSV-1 و HSV-2 می‌توانند باعث ایجاد تبخال در ناحیه تناسلی شوند.

در نتیجه، تبخال‌ها می‌توانند به علت عفونت با HSV-1 یا HSV-2 در ناحیه دهان، لب‌ها، دهان و یا سایر تبخال های اندام تناسلی ایجاد شوند. برای تشخیص و درمان تبخال‌ها، مراجعه به پزشک متخصص پوستها و جنسیت ضروری است.

علائم و نشانه‌های تبخال

بسیاری از افرادی که به ویروس تبخال مبتلا می‌شوند، هيچ علامتی ندیده و احساس نمی‌کنند. در صورت بروز علائم (آنچه كه شما می‌بینید) و یا نشانه‌ها (آنچه شما احساس می‌کنید)،‌ فرد ممکن است موارد زیر را تجربه کند:

• سوزن شدن، خارش، یا سوزش: قبل از ظاهر شدن تبخال، ممکن است احساس سوزن شدن، خارش، یا سوزش برای یک روز یا بیشتر در پوست ایجاد شود.
• زخم: یک یا چند تاول آبکی دردناک ممکن است در پوست ظاهر شود. تاول‌ها قبل از بهبود پاره مي‌شوند و اغلب مایعی از آن‌ها تراوش می‌کند و به شکل پوسته خشك درمی‌آیند. بین ۲ تا ۲۰ روز پس از تماس با فرد مبتلا، ‌اولين زخم‌ها ظاهر مي‌شوند.  زخم‌ها ممکن است از ۷ تا ۱۰ روز بر روی پوست باقي بمانند. محل ایجاد زخم‌ها بسته به نوع ویروس متفاوت است:
  • تبخال دهاني(HSV-1): اکثر تبخال‌ها بر روی لب‌ها یا اطراف دهان ظاهر می‌شوند. گاهی تبخالها بر روی صورت یا زبان نیز ایجاد می‌شوند. اگر چه این نواحی شایع‌ترین محل پیدایش تبخال هستند، تبخالها ممكن است در هر نقطه‌ای از پوست ظاهر شوند.
  • تبخال ناحیه تناسلی(HSV-2): تبخالها معمولاً در آلت تناسلی مردان، مهبل(واژن)، باسن، و یا مقعد ایجاد می‌شوند. زنان ممکن است به تبخال داخل واژن مبتلا شوند. همانند تبخال دهانی، این تبخالها نيز می‌توانند در هر نقطه از پوست ظاهر شوند.

• علائم شبیه آنفولانزا: تب، درد عضلانی، یا تورم غدد لنفاوی در گردن (تبخال دهانی) یا کشاله ران (تبخال تناسلی).
• مشکلاتی در ادرار کردن: افراد (اغلب زنان) مبتلا به تبخال تناسلی ممکن است با مشکلاتی در ادرارکردن و یا احساس سوزش در هنگام ادرار مواجه شوند.
• عفونت چشمی (هرپس کراتیت): گاهی اوقات ویروس تبخال می‌تواند یک یا هر دو چشم را مبتلا کند. در این صورت، شما ممکن است درد، حساسیت به نور، تيك عصبي پلك و احساس وجود خاك در چشم را تجربه كنيد. عدم درمان سریع تبخال  ، ممکن است منجر به ایجاد تبخال در چشم شودکه به خودی‌خود موجب تاري ديد و حتی از دست دادن بینایی می‌شود.

تبخال معمولاً در اطراف دهان یا روی اندام تناسلی ظاهر مي‌شود، اما می‌توانند در هر نقطه ديگري از پوست نيز ایجاد شوند. اگر علائم و نشانه های تبخال در شما ایجاد شود، مدت زمان ماندگاری آنها به شرح زیر است:

• تبخال های دهانی : ۲ تا ۳ هفته
• تبخال های ناحیه تناسلی: ۲ تا ۶ هفته (در اولين بروز)

چه کسانی و به چه دلیل به تبخال مبتلا می‌شوند؟

چه کسانی به تبخال مبتلا می شوند؟

اغلب افراد در در دوران نوزادی یا کودکی به HSV-1 (هرپس سیمپلکس نوع ۱) مبتلا مي‌شوند. تبخال لب کودکان می‌تواند از طریق تماس پوست به پوست با یک فرد بزرگسال حامل ویروس انتشار پیدا كند. برای انتشار ویروس نیازی نیست که حتماً فرد بالغ تبخال داشته باشد.

ویروسHSV-2 (هرپس سیمپلکس نوع ۲) معمولاً از طریق تماس جنسی ایجاد می‌شود. حدود ۲۰٪ از بزرگسالان فعال از نظر جنسی در ایالات متحده به HSV-2 مبتلا هستند. برخی از افراد بيشتر در معرض ابتلا به ویروس HSV-2 هستند. این افراد عبارتند از:

• زنان
• افرادی که دارای شریک های جنسی متعدد هستند.
• افرادی که برای اولین بار در سن جوانی رابطه جنسی داشته‌اند.
• افرادی که به عفونت‌های مقاربتی دیگر مبتلا هستند.
• افرادی که به دلیل یک بیماری یا مصرف دارو دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند.

علل ایجاد تبخال چیست؟

از علت تبخال می توان گفت که ویروس تبخال از طریق تماس نزدیک فردی با  فرد دیگر انتشار پیدا می‌کند. ویروس تبخال ممکن است از طریق تماس دست با یک تبخال وارد بدن شما شود. با این‌حال، اکثر افراد ويروس را از فرد مبتلای فاقد تبخال دریافت می‌كنندکه پزشکان اصطلاحاً آن را ” انتقال ویروسی بدون نشانه” می‌نامند.

چگونه افراد به تبخال دهانی مبتلا می‌شوند؟

فرد مبتلا به HSV-1 (هرپس سیمپلکس نوع ۱) می‌تواند آن را به شخص دیگری انتقال دهد از طریق:

• روبوسي کردن.
• تماس پوست فرد ، مانند نیشگون گرفتن لپ کودک.
• استفاده مشترک از وسایلی چون نقره‌جات، رژ لب، و یا تیغ صورت تراشی.
   
  

چگونه افراد به تبخال ناحیه تناسلی مبتلا می‌شوند؟

بیماری تبخال تناسلی ناشی از انتقال ویروس هرپس سیمپلکس نوع ۱ (HSV-1) و یا نوع ۲ (HSV-2) به عضو تناسلی افراد رخ می‌دهد. بیشتر موارد تبخال تناسلی به دلیل انتقال HSV-2 در زمان رابطه جنسی رخ می‌دهد. با این حال، اگر فردی که به تبخال دهانی مبتلا است رابطه جنسی دهانی برقرار کند، ویروس HSV-1 می‌تواند به ناحیه تناسلی انتقال یابد و باعث ایجاد تبخال در منطقه تناسلی شود.

علاوه بر این، مادران می‌توانند ویروس تبخال را در زمان زایمان به نوزاد خود منتقل کنند. اگر نوزاد در زمان تولد با اولین بار ابتلا مادر به تبخال تناسلی متولد شود، ممکن است با مشکلات جدی روبرو شود. این عفونت در نوزادان ممکن است علائم شدیدی ایجاد کند و می‌تواند به مشکلات مانند عفونت‌های تنفسی، مشکلات نورولوژیک و مغزی، بیماری‌های چشمی و حتی مرگ ناگهانی نوزاد منجر شود.

از اهمیت بسیاری برخوردار است که زنان باردار با تبخال تناسلی در هنگام بارداری تحت درمان قرار گیرند و اقدامات مناسبی را برای جلوگیری از انتقال ویروس به نوزاد در زمان زایمان انجام دهند. مشاوره پزشکی و پیگیری منظم در طول بارداری می‌تواند به کاهش خطر انتقال تبخال تناسلی به نوزاد کمک کند.

در هنگام ابتلا به HSV-1 و یا HSV-2 چه اتفاقی رخ مي‌دهد؟

 هنگامی‌که یک شخص به ویروس تبخال مبتلا می‌شود، ویروس هرگز بدن را ترک نمی‌کند. پس از اولین بروز، ویروس از سلولهای پوست به سمت سلولهای عصبی حرکت می‌کند. این ویروس برای همیشه در سلول‌های عصبی باقی می‌ماند. اما معمولاً فقط در آنجا باقی می‌ماند. در این مرحله، گفته می‌شود که ویروس خفته یا خواب است. اما می‌تواند دوباره فعال شود.
برخی از عواملی که می تواند باعث بیداری مجدد  ویروس شوند عبارتند از:

• استرس
• بیماری
• تب
• قرار گرفتن در معرض نور خورشید.
• دوره‌های قاعدگی.
• عمل جراحي.

تبخال: تشخیص و درمان

چگونه متخصصین پوست تبخال را تشخیص می‌دهند؟

در طول بروز بیماری، متخصص پوست اغلب با نگاه کردن به زخم می‌تواند تبخال را تشخیص دهد. برای اطمینان از ابتلای بیمار به تبخال، متخصص پوست ممکن است از زخم نمونه‌برداری کرده و نمونه را به آزمایشگاه بفرستد.
در صورت عدم وجود زخم، سایر تستهای پزشکی، از جمله آزمایش خون می‌تواند برای تشخیص تبخال استفاده شود.

چگونه متخصصین پوست تبخال را درمان می كنند؟

هیچ روش درمان تبخال وجود ندارد. اما خبر خوب این است که تبخالها اغلب بدون درمان محو می‌شوند. بسیاری از مردم به اين دليل براي درمان تبخال اقدام مي‌كنند كه درمان علائم را تسکین داده و مدت زمان بروز بیماری را کوتاه مي‌كند.
اکثر افراد با یک داروی ضدویروس درمان می‌شوند. یک کرم یا پماد ضدویروس می‌تواند احساس سوزش، خارش، یا سوزن سوزن شدن را کاهش دهد. یک داروی ضد ویروس دهانی (قرص) یا داخل وریدی (تزریق) می تواند مدت زمان بروز تبخال را کوتاه کند.
داروهای ضدویروس تجویزی تاییدشده برای درمان هر دو نوع تبخال عبارتند از:

• آسیکلوویر
• فامسیکلوویر
• والاسیکلوویر

مصرف روزانه این داروها می‌تواند شدت و فرکانس بروز تبخال را کاهش دهد. این داروها همچنین می‌تواند به پیشگیری ازانتشار ویروس توسط افراد مبتلا کمک کند.

پيامدها

اولین بروز تبخال اغلب بدترین آن است. هر چند همگی بروزهاي اولیه شدید نیستند. بعضی از آنها آنقدر خفیف هستند که فرد متوجه آنها نمی‌شود. در صورت خفيف بودن اولين بروز تبخال ناحیه تناسلی و وقوع بروز ديگر در سال بعد، فرد ممکن است آن را با بروز اولیه اشتباه بگیرد.
برخی از افراد تنها یکبار بروز تبخال را تجربه مي‌كنند. در برخی دیگر، ویروس دوباره فعال می‌شود. این بروز دوباره عود نامیده می‌شود. عود تبخال به طور معمول در طول سال اول ابتلا اتفاق می‌افتد. با گذشت زمان، بروز بیماری کمتر و خفیف‌تر می‌شود. این بدان علت است که بدن برای مقابله با ویروس آنتي‌بادی تولید می‌کند.
عوارض جدی به ندرت در افراد سلامت مبتلا به تبخال دیده می‌شود. این ویروس اغلب در جنین، نوزادان تازه متولد شده، و افراد مبتلا به یک بیماری طولانی مدت و یا کسانی که سیستم ایمنی ضعیف دارند، رخ می‌دهد. اگر شما به سرطان یا ویروس اچ آی وی/ ایدز مبتلا هستید، و یا پیوند عضو داشته‌اید، در صورت مشاهده علائم و نشانه‌های ابتلا به تبخال، فوراً اقدامات پزشکی لازم را انجام دهید.

 تبخال: نکاتی برای مدیریت

اقدامات خانگی برای کمک به مدیریت تبخال وجود دارند.

تسكين درد و ناراحتی

موارد زیر می‌تواند به تسكين درد تبخال کمک کند:

• استفاده از داروهای بدون نسخه ، مانند بنزوکائین و ال- لیزین، بر روی تبخال.
• قرار دادن یخ بر روی تبخال.
• اجتناب از عوامل تشدیدکننده بروز مجدد تبخال از جمله استرس و آفتاب‌سوختگی.

پیشگیری از انتشار ویروس

موارد زیر می‌تواند خطر انتشار ویروس تبخال را کاهش دهد:

تب خال دهانی (هرپس سیمپلکس نوع ۱)

اگر به زخم تبخال بر روی صورت خود مبتلا هستید:

• با كسي روبوسي نكنيد.
• رابطه جنسی دهانی برقرار نکنید.
• از  نقره جات، فنجان، حوله، و رژ لب مشترک استفاده نکنید.

اگر در ناحیه تبخال احساس سوزن سوزن شدن ، سوزش، خارش یا درد دارید، از تماس دیگر نواحی بدن با عضو مبتلا جلوگیری کنید.

برای جلوگیری از انتشار تبخال به دیگر قسمت‌های بدن خود می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

•  پس از تماس با تبخال دست های خود را بشویید.
• از یک گوش‌پا ک‌کن برای مالیدن دارو به تبخال استفاده کنید.

تبخال تناسلی (هرپس سیمپلکس نوع ۲)

در هنگام ابتلا به تبخال یا ظهور علائم آن، باید از برقراری رابطه جنسی با افراد غیرمبتلا خودداری کنید. برای کاهش خطر انتقال ویروس، استفاده از کاندوم لاتکس را توصیه می‌کنیم، حتی در صورتی که زخم یا نشانه‌ای وجود نداشته باشد. باید به یاد داشته باشید که چه با استفاده از کاندوم، اگر ویروس با پوست غیر محافظت شده که توسط کاندوم پوشیده نشده است، تماس برقرار کند، انتشار ویروس همچنان ممکن است.

در صورتی که باردار هستید و خود یا شریک جنسی خود به تبخال ناحیه تناسلی ابتلا کرده‌اید، حتماً پزشک خود را در جریان قرار دهید. ممکن است نیاز به مصرف دارو در پایان دوره بارداری برای جلوگیری از انتقال ویروس به نوزاد داشته باشید. مشاوره و راهنمایی پزشک خود در این زمینه بسیار حائز اهمیت است.