شاید با دیدن قسمت‌های رنگ رفته‌ی پوست احساس نگرانی کنید. با بالا‌رفتن آمار ابتلا به سرطان پوست بهتر است همیشه مواظب تغییر رنگ پوست خود باشید. در بسیاری از موارد، تغییر رنگ پوست برای سلامت عمومی مضر است و می‌تواند آزاردهنده باشد. تغییر رنگ پوست دلایل مختلفی دارد و گاهی اوقات می‌تواند علامتی برای موقعیت‌های خطرناک بعدی باشد.
انواع تغییر رنگ پوست
پوست در شرایط عادی دارای رنگ یکدست و سطحی هموار است. با این حال، ممکن است مشاهده کنید:
- بخش‌های تیره‌تر پوست (هیپرپیگمانتاسیون): برخی مناطق پوست، به خصوص در نواحیی که بیشتر در معرض آفتاب قرار می‌گیرند، تیره‌تر و برنزه‌تر هستند. در این مناطق، ممکن است پوست خشک و زبر به نظر برسد.
- قسمت‌های هموار و روشن‌تر: برخی قسمت‌های پوست، مانند کف دست و پا، در مقابل قسمت‌های دیگر پوست روشن‌تر به نظر می‌رسند.
- نواحی قرمز در صورت: ممکن است روی صورت، بخصوص در نواحیی که آسیب دیده‌اند، نواحی قرمز وجود داشته باشد. این ممکن است به علت التهاب، حساسیت، یا شرایط دیگر باشد.
- تغییرات رنگی ناشی از آسیب: ممکن است در نتیجه بریدگی، خراش، جوش‌ها و یا جراحت‌های دیگر، بخش‌هایی از پوست تیره‌تر یا روشن‌تر شوند.
به طور کلی، این تغییرات رنگی و ساختاری در پوست ممکن است به دلیل عوامل مختلفی از جمله آفتاب‌سوختگی، عوامل ژنتیکی، التهابات پوستی، آسیب‌های مکانیکی و دیگر شرایط پوستی رخ دهند. در صورت نگرانی در مورد هر تغییر غیرطبیعی در پوست، بهتر است با پزشک متخصص پوست مشورت کنید.
تیره‌شدن پوست
تیره‌شدن پوست یا هیپرپیگمانتاسیون دلایل مختلفی دارد. تشخیص آن به مکان ایجاد شدن تیرگی، چگونگی ظاهر پوست، احساس خارش یا درد و شرایط فردی بستگی دارد. علل بیماری شامل:
- استاز وریدی: این اصطلاح کاهش سرعت جریان خون به‌ویژه در پاها را توصیف می‌کند. این بیماری در افرادی که مبتلا به نارسایی احتقانی قلب هستند و یا آنهایی که رگ‌های واریسی دارند بروز می‌کند. اثری که این بیماری بر روی پوست می‌گذارد را درماتیت استاز می‌نامند. علائم و نشانه‌های آن شامل ورم پا، جای رخم و زخم‌های عمیق و زخیم شدن و تیره شدن تدریجی پوست است. این تغییر رنگ در قوزک پا رایج است. استفاده از شلنگ‌های فشرده سازی برای کاهش تورم یکی از راه‌های درمان است. شما می‌توانید برای تمرین بیشتر هنگام نشستن پاهای خود را بالا نگه‌دارید.
- ملاسما: تیره‌شدن پوست صورت را ملاسما می‌گویند. این بیماری بیشتر در خانم‌های باردار و گاهی در آنهایی که قرص ضد بارداری مصرف می‌کنند، بروز می‌دهد. خانم‌های جوان که پوست تیره دارند و آنهایی که در مکان های آفتابی زندگی می‌کنند بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. استفاده از کرم‌های ضد آفتاب و کرم‌های سفید‌کننده ملایم راه درمان این بیماری است.
- ماه‌گرفتگی: اگر قسمتی از پوست برای تمام عمر تیره بماند آن را ماه گرفتگی می‌نامیم. خال‌های شیر‌قهوه به رنگ قهوه با خامه هستند. آنها در هر جایی از بدن ظاهر می‌شوند و معمولا بی‌ضرر هستند. با این حال ازدیاد خال‌های شیر‌قهوه نشانه‌ی مشکلات ژنتیکی است و باید به پزشک مراجعه کرد.
روشن شدن پوست
عفونت و افزایش سن از علل اصلی روشن شدن پوست است. در برخی از پوست‌ها این پدیده کاملا واضح نیست. علل آن شامل:
- لک و پیس: نوعی اختلال پوستی است که در آن بخش‌هایی از پوست به تدریج رنگ روشن پیدا می‌کنند. ممکن است تنها یک بخش کوچک یا بخش بزرگتر و یا حتی تمام بدن درگیر آن بشود. این بیماری خطری ندارد اما این تغییر رنگ باعث خجالت و ناراحتی فرد می‌شود. پزشکان بر‌این باورند که وجود مشکل در سیستم ایمنی علت آن است. برای درمان از استروئید، کرم‌ها و روشن‌کننده‌های مخصوص جهت آرام‌کردن واکنش سیستم ایمنی استفاده می‌کنند.
- تینه‌آ: این بیماری ممکن است شبیه به لک و پیس به نظر برسد اما این بیماری در اثر نوعی عفونت قارچی بوجود می‌آید. قارچ از شکل‌گیری رنگ عادی پوست ممانعت می‌کند بنابراین تکه‌های رنگ روشن بر روی پوست ظاهر می‌شوند. با رشد قارچ تکه‌های روشن به یکدیگر می‌پیوندند و بخش‌های بزرگتری را بوجود می‌آورند. استفاده از کرم‌ها و قرص‌های ضد قارچ به درمان این شرایط کمک می‌کند.
قرمز شدن پوست
قرمز‌شدن پوست معمولا نشانه‌ی خارش پوست، جراحت و وجود دانه‌های حساسیت است. دور ماندن از موارد محرک باعث می‌شود تا پوست خود به خود درمان شود و اثر قرمزی از بین برود. بااین‌حال برخی از قرمزی‌های پوست به راحتی درمان نمی‌شوند.
- روزاسه: این اختلال بیشتر در میان افرادی که پوست لطیفی دارند رایج است. البته در هر فردی امکان بروز آن وجود دارد. روزاسه با افزایش احساسی مانند گرگرفتگی و سرخی بسیار آغاز شده و تبدیل به سرخی دائمی می‌شود. این حالت گاهی با رنگ‌های خونی برجسته و ضخیم و پوستی ناهموار و برآمده همراه است. برای درمان باید از محرک‌هایی مانند غذاهای تند، محلول‌های شستشوی خاص و دماهای بسیار خودداری کرد، کرم ضد آفتاب مصرف کرده و از داروهای تجویزی و غیر تجویزی استفاده کنیم. آنتی بیوتیک‌های دهانی مانند تتراسایکلین یا دوکسی سیکلین و یا آنتی‌بیوتیک‌های موضعی مانند مترونیدازول می‌توانند به درمان روزاسه کمک کنند. داروهای قوی‌تر مانند رتین‌آ هم ممکن است تجویز شوند.
- لکه‌های ماه‌گرفتگی قرمز: چند نوع از ماه‌گرفتگی وجود دارد که باعث بوجود آمدن لکه‌های قرمز و شرابی رنگ بر روی پوست می‌شود. “نیش لک لک” به قسمت‌های قرمز کم‌رنگی بر روی پشت گردن اطلاق می‌شود. این علائم در کودکی از بین می‌روند اما گاهی ممکن است تا بزرگسالی هم باقی بمانند. علائم مشابهی هم ممکن است بر روی پیشانی و پلک‌ها ظاهر شوند. این علائم تا سن دوسالگی ناپدید می‌شوند. لکه‌های شرابی، قرمز و ارغوانی تیره که در اثر شکل‌گیری نادرست رگ‌های خونی بوجود می‌آیند، مادام‌العمر هستند. این لکه‌ها گاهی علامتی برای یک بیماری نهفته است. بنابراین باید درباره‌ی آنها با یک پزشک صحبت کرد.
آسیب پوستی
آسیب پوستی باعث بوجود آمدن لکه‌های روشن‌تر یا تیره‌تر از پوست اطراف می‌شود. تاول‌ها، سوختگی‌ها و جوش‌ها باعث تغییر رنگ پوست می‌شوند.
سوختگی‌ها
سوختگی نوع اول و برخی از سوختگی‌های نوع دوم که ملایم‌تر هستند، ممکن است پس از بهبود، تغییر رنگ پوست ایجاد کنند. اما سوختگی‌های نوع دوم و سوم نیاز به درمان قوی‌تری مانند پیوند پوست دارند. برای بهبود و جلوگیری از عفونت که ممکن است باعث تغییر رنگ و بدتر شدن جای سوختگی شود، استفاده از پماد آنتی‌بیوتیک و نگه‌داشتن ناحیه سوختگی تمیز، موثر است. مناطق سوخته حساس به نور خورشید هستند و باید تا ۱۸ ماه پس از سوختگی از کرم ضد آفتاب استفاده شود. به طور معمول، تغییر رنگ پوست به طور خودبه‌خود با گذر زمان بهبود می‌یابد. البته پس از بهبود زخم، می‌توانید از آرایش برای پوشاندن جای زخم استفاده کنید. روش‌های دیگری مانند بازسازی با لیزر، پوست لایه‌برداری ریز و لایه‌برداری شیمیایی نیز برای بازگشت رنگ طبیعی پوست وجود دارد. پزشک می‌تواند به شما روش مناسبتر را توصیه کند.
جای جوش‌ها
جوش‌ها هنگام مسدود شدن منافذ پوست بوجود می‌آیند. بروز موارد شدیدتر مانند جوش‌های کیستی باعث بوجود آمدن جای جوش بر روی صورت، کمر و سینه می‌شود. برای کنترل جای زخم جوش‌ها می‌توان از عمل جراحی، بازسازی با لیزر، فیلر، لایه‌برداری شیمیایی، ریزلایه‌برداری پوست، تزریق و سرمادرمانی استفاده کرد. پزشک قبل از کار بر روی جای جوش‌ها، تمامی جوش‌های فعال را برطرف خواهد کرد.
آفتاب سوختگی
قرارگرفتن بیش‌ازاندازه در معرض آفتاب بدون استفاده از کرم‌های ضد آفتاب باعث تغییر رنگ پوست می‌شود. آفتاب سوختگی باعث ایجاد کک مک، پوست خالدار، تلانژکتازی یا گشاد شدن رگ‌های خونی می‌شود. قرارگرفتن زیاد در معرض آفتاب بویژه قبل از ۱۸ سالگی باعث بیماری ملانوما در سنین بزرگسالی می‌شود. قرار گرفتن فراوان و بدون محافظت در برابر آفتاب، منجر به سرطان سلول سنگ‌فرشی یا سرطان سلول پایه در سال‌های آتی زندگی می‌شود. برخی از لکه‌های بوجود آمده، جای زخم‌های دائمی هستند که ممکن است هرگز از بین نروند. خوشبختانه اکثر آسیب‌ها موقتی هستند و یا می‌توان آنها را پوشاند.
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم
اینکه بدانیم برای تغییر رنگ پوست به دنبال مراقبت حرفه‌ای باشیم یا نه، امری دشوار است. اگر از شرایط خود مطمئن نیستید همیشه بهتر است از یک پزشک کمک بگیرید.
- جراحت‌های پوستی مانند سوختگی باید بوسیله‌ی پزشک ارزیابی شوند. شرایط دیگر مانند استاز وریدی باید تحت نظر پزشک قرار بگیرد زیرا احتمال گسترش عفونت‌های پوستی وجود دارد.
- بسیاری از مردم مواردی مانند روزاسه و جوش را بدون مراجعه به پزشک کنترل می‌کنند. ممکن است موارد خفیف آنها در خانه درمان شود اما موارد شدیدتر نیاز به ارزیابی پزشک و تجویز دارو دارد. حتی تغییر رنگ باقی‌مانده در اثر بیماری هم برای درمان نیاز به توجه پزشکی دارد.
- لکه‌های مادرزادی تا زمانی که ظاهر و اندازه‌شان تغییر نکرده است نیازی به درمان ندارند. تغییرات دیگر در رنگدانه‌های پوست مانند لک و پیس، باید مورد ارزیابی قرار بگیرد زیرا ممکن است راهی برای درمان یا جلوگیری از بدتر شدن آن وجود داشته باشد.
خبر خوب آنکه بیشتر تغییر رنگ‌های پوست بی‌خطر، موقتی و قابل درمان هستند. بااین‌حال هر تغییری در پوست به‌ویژه اگر از بین نرود یا باعث ناراحتی شود را باید به پزشک نشان داد.
چه درمان‌هایی برای تغییر رنگ پوست وجود دارد؟
از آنجایی که علل تغییر رنگ پوست بسیار هستند، راه‌های درمان آنها نیز فراوانند. برای بیماری‌های لاعلاج مانند لک و پیس روش‌های آرایشی می‌توانند پوست را به طور موثری پوشش دهند. برای بیماری‌های دیگر نیز روش‌هایی وجود دارد که در ادامه آورده شده است:
- محصولات مراقبت از پوست: روشن‌کننده‌های حرفه‌ای پوست در مقابل تغییر رنگ پوست بسیار موثر عمل می‌کنند.
- بازسازی: درمان‌هایی مانند ریز لایه‌برداری، لایه‌برداری شیمیایی و جراحی با لیزر، لایه‌ی رویی پوست را برداشته و امکان رشد برای پوستی سالم‌تر با رنگدانه‌های طبیعی‌تر را فراهم می‌کنند.
- سرما درمانی: این روش برای شرایطی مانند ملانومای سرطانی، لکه‌های کبدی و یا زگیل‌ها کاربرد دارد. در این روش ناحیه‌ای از پوست را منجمد کرده و آن را برمی‌دارند تا پوست سالم و جدیدی به‌وجود آید.
- روش‌های جراحی:در برخی موارد، روش جراحی ممکن است برای درمان بیماری‌های پوستی مورد استفاده قرار گیرد. به عنوان مثال، پیوند پوست یک روش جراحی است که در آن، بخشی از پوست بدن به جایی که پوست آسیب دیده است پیوند می‌خورد. این روش امکان رشد و بهبود پوست در ناحیه مورد نیاز را به ارمغان می‌آورد.برای یافتن بهترین روش درمان، مشاوره با یک متخصص بیماری‌های پوستی بهترین راه است. آنها می‌توانند دلیل تغییر رنگ پوست را شناسایی و با استفاده از روش‌های درمانی کمترین آسیب را به پوست وارد کنند. تخصص و تجربه آنها به شما کمک می‌کند تا بهترین روش درمانی را برای شرایط خاص خودتان پیدا کنید.
